Cuộc bầu cử (ngày 20-8) sắp tới tại áp-ga-ni-xtan sẽ là lần thứ hai trong lịch sử kể từ những năm 70 của thế kỷ trước, người dân nước này đi bầu để chọn người lãnh đạo đất nước. Hiện tại, khi cuộc bầu cử đang đến gần, thì việc tìm lời giải trước nguy cơ bạo lực leo thang, hướng tới sự bền vững cho quốc gia Nam á này đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

áp-ga-ni-xtan đang là tâm điểm thu hút của giới chức phương Tây. Điều này cũng dễ hiểu vì những biến cố ở đây đang thách thức trước những nỗ lực của Mỹ và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) trong gần 8 năm qua nhằm bình ổn áp-ga ni-xtan kể từ khi lực lượng Ta-li-ban bị lật đổ năm 2001. Vì thế, các chuyến thăm của giới chức phương Tây tới đất nước này, cũng như những phát biểu đề cập đến việc hỗ trợ kinh tế, bảo đảm an ninh cho chính quyền Ca-bun liên tục được gia tăng.

Nền kinh tế của áp-ga-ni-xtan được duy trì ổn định nhờ hàng tỷ USD viện trợ, chi phí và việc làm được tạo ra dựa vào mấy chục nghìn quân nước ngoài có mặt ở đây, cộng với khoảng 3 tỷ USD/năm từ bán ma túy bất hợp pháp. Kể từ khi chế độ Ta-li-ban sụp đổ, các nước tài trợ đổ vào áp-ga-ni-xtan 15 tỷ USD và tiền viện trợ chiếm tới 90% ngân sách nước này.

Rõ ràng, thành công của cuộc bầu cử sắp tới không chỉ là trọng trách đối với chính quyền của Tổng thống đương nhiệm Ha-mít Ca-dai mà còn hết sức quan trọng đối với lực lượng Mỹ và NATO. Do vậy, lo ngại lớn nhất của chính quyền Ca-bun với cuộc bầu cử là các vụ bạo lực sẽ khiến người dân không thể tham gia bỏ phiếu hoặc tính hợp pháp của các hòm phiếu sẽ không được bảo đảm do không đủ chuyên gia giám sát.

Hơn nữa, tình trạng bạo lực gia tăng đang đe dọa và phủ bóng đen lên cuộc bầu cử ở nước này, trước bối cảnh số thương vong của liên quân tháng 7 vừa qua tăng cao nhất đối với liên quân do Mỹ cầm đầu trong cuộc chiến kéo dài 8 năm, bất chấp Mỹ và NATO mở chiến dịch với quy mô lớn nhất từ năm 2004 tới nay nhằm vào sào huyệt Ta-li-ban để giành dân.

Thế nhưng, tình hình an ninh và bạo lực ở áp-ga-ni-xtan vẫn không hề lắng dịu. Trong khi phiến quân Ta-li-ban cho rằng cuộc bầu cử sắp tới là một “chiến lược thất bại của Mỹ” ở áp-ga-ni-xtan, đồng thời kêu gọi người dân áp-ga-ni-xtan không tham gia cuộc bầu cử do lực lượng nước ngoài đảm bảo an ninh và hỗ trợ tài chính. Lực lượng Ta-li-ban còn thúc giục các tay súng ngăn cản người dân đi bỏ phiếu và cho biết sẽ chặn các đường dẫn tới các điểm bỏ phiếu trước ngày bầu cử.

Các vụ đánh bom liều chết gây thương vong kỷ lục cho các binh sĩ phương Tây thời gian gần đây cho thấy, Ta-li-ban và màng lưới khủng bố An kê-đa đang ra sức phá hoại cuộc bầu cử. Bởi lực lượng này với quan điểm sẽ sử dụng bạo lực cho đến khi nào các binh sỹ nước ngoài rời khỏi áp-ga-ni-xtan, thì những lo ngại về sự bất ổn ở quốc gia này không thể sớm vơi đi. Cho dù, lần đầu tiên Chính phủ áp-ga-ni-xtan và lực lượng Ta-li-ban đã đạt được thoả thuận ngừng bắn tại tỉnh Bát-ghít, Tây Bắc áp-ga-ni-xtan, nơi chính phủ hầu như không có quyền kiểm soát. Theo thỏa thuận đó, các tay súng Ta-li-ban không tấn công các ứng cử viên tổng thống ở tỉnh Ba-ghít, cho phép họ mở các văn phòng tranh cử và đồng thời không tấn công các dự án tái thiết tỉnh này. Ngược lại, chính phủ cam kết không tấn công lực lượng Ta-li-ban tại đây và các tay súng Ta-li-ban được tham gia bầu cử.

Tổng thống đương nhiệm Ha-mít Ca-dai người đã tuyên bố tiếp tục tranh cử nhiệm kỳ hai, cam kết đối thoại với Ta-li-ban nếu đắc cử. Xem ra, cuộc bầu cử sắp tới được cho là phép thử quan trọng đối với những nỗ lực của Mỹ và NATO nhằm bình ổn quốc gia Nam á này sẽ còn không ít khó khăn.

Tuấn Minh