Theo Kyodo, Bộ trưởng Thương mại 3 nước Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc ngày 20/11 đã chính thức tuyên bố các cuộc đàm phán nhằm ký kết hiệp định thương mại tự do (FTA) ba bên sẽ bắt đầu được khởi động vào đầu năm tới, gạt ra một bên căng thẳng trong tranh chấp lãnh thổ để tập trung vào các lợi ích kinh tế.

Tuyên bố trên đã dọn đường cho việc thành lập một khối thương mại lớn giữa 3 nước láng giềng châu Á chiếm khoảng 20% GDP toàn cầu.

Thỏa thuận trên đạt được trong cuộc họp giữa Bộ trưởng Kinh tế, Thương mại và Công nghệ Nhật Bản Yukio Edano với Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Trần Đức Minh và Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc Bark Tae Ho bên lề hội nghị thượng đỉnh Đông Á ở thủ đô của Campuchia.

Phát biểu với các phóng viên sau cuộc họp ở Phnôm Pênh, ông Edano hoan nghênh tiến bộ đã đạt được “mặc dù vẫn tồn tại các vấn đề khác nhau giữa Nhật Bản và Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc”, đồng thời cho biết “cuộc họp đầu tiên sẽ được tổ chức vào đầu năm tới”.

Tại Tokyo, Ngoại trưởng Nhật Bản Koichiro Gemba bày tỏ hy vọng Nhật Bản có thể cải thiện quan hệ với Trung Quốc và Hàn Quốc thông qua giao lưu kinh tế, con người và văn hóa, lưu ý tới sự phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế giữa ba nước. Liên quan đến căng thẳng trong tranh chấp lãnh thổ giữa ba nước, ông Gemba cho rằng việc giải quyết các vấn đề chủ quyền sẽ cần thời gian.

Lãnh đạo ba nước đã nhất trí hồi tháng 5 trong cuộc gặp tại Bắc Kinh rằng sẽ chính thức khởi động các cuộc đàm phán FTA ba bên vào cuối năm nay. Các cuộc tham vấn cấp làm việc để bắt đầu các cuộc đàm phán FTA đã được tiến hành trong tháng 9 bất chấp căng thẳng gia tăng giữa Nhật Bản và Trung Quốc xung quanh tranh chấp quần đảo Senkaku/Điếu Ngư ở biển Hoa Đông sau khi Tokyo quốc hữu hóa một phần quần đảo này.

Trong khi đó, quan hệ giữa Tokyo và Soul cũng căng thẳng xung quanh đảo Takeshima/Dokdo mà Hàn Quốc đang kiểm soát ở Biển Nhật Bản sau khi Tổng thống Hàn Quốc Lee Myung Bak thăm đảo hồi tháng 8.

Việc cắt giảm thuế được trông đợi sẽ giúp tăng xuất khẩu của Nhật Bản sang Trung Quốc và Hàn Quốc, đặc biệt là trong khu vực sản xuất và giúp các công ty Nhật Bản giảm thiệt hại do đồng yên tăng giá.

Tuy nhiên, Nhật Bản có thể sẽ đề nghị loại một số mặt hàng khỏi danh sách miễn giảm thuế vì lo ngại lượng gạo giá rẻ xuất khẩu từ Trung Quốc sang Nhật Bản sẽ tăng nếu thúc đẩy tự do hóa lĩnh vực nông nghiệp.

Bộ Thương mại Nhật Bản cho biết xuất khẩu của nước này sang châu Âu và Mỹ năm 2011 đã giảm so với năm 2000, trong khi xuất khẩu sang Trung Quốc tăng 3,4 lần và xuất khẩu sang Hàn Quốc tăng 1,7 lần.

Song song với FTA Nhật-Trung-Hàn, lãnh đạo 10 nước ASEAN và 6 đối tác khu vực, trong đó có Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc, dự kiến sẽ tuyên bố khởi động các cuộc đàm phán FTA khu vực.

Cao Thúy