Trong tuyên bố chung của tổng thống Nga Đi-mi-tri Mét-vê đép và đối tác Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma, hai nước đã cam kết tiếp tục cùng nhau làm việc trên tinh thần của Hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược từ năm 1991 hết hạn ngày 4/12.

Trong khi đó, các nhà đàm phán Mỹ và Nga đang làm việc một cách tích cực để đi đến một hiệp ước thay thế khác. Trong tuyên bố hôm thứ 6, hai bên cũng thể hiện " ý định thẳng thắn của mình, muốn đảm bảo rằng hiệp ước mới về vũ khí chiến lược sẽ có hiệu lực trong thời gian sớm nhất có thể".

Cam kết của Mỹ-Nga có thể hiểu là, hai bên sẽ tiếp tục tôn trọng các quy định hết hạn và cho phép các giám sát của nhau ở mỗi nước tiếp tục đảm bảo rằng hai bên vẫn sẽ tuân theo thỏa thuận.

Tuy nhiên, việc đạt được một hiệp ước mới cũng sẽ không phải là điều dễ dàng. Vài tháng trước, các nhà đàm phán đã từ bỏ hy vọng rằng thỏa thuận mới sẽ được thông qua và có hiệu lực trước khi hiệp ước đang tồn tại hết hạn.

Việc Quốc hội Mỹ và Duma quốc gia Nga thông qua thỏa thuận mới có thể sẽ phải mất hàng tháng. Obama và Medvedev ban đầu đã dự tính ngày hết hạn cũng sẽ là ngày hoàn tất các cuộc đàm phán.

Hiệp ước START sắp hết hạn do cựu lãnh đạo Liên Xô M. Góc-ba-chốp và tổng thống Mỹ H.W.Bu-sơ ký, yêu cầu mỗi nước phải cắt giảm ít nhất 1/4 số đầu đạn hạt nhân, xuống còn khoảng 6.000, và thực hiện các thủ tục giám sát để đảm bảo hai bên tuân trọng thỏa thuận này.

Căn cứ pháp lý cho các thủ tục này, bao gồm việc giám sát các cơ sở hạt nhân, cũng sẽ hết hạn ngày thứ 6. Bộ Ngoại giao Mỹ tuần này cũng cho biết, Bộ tin rằng hai bên có thể giữ lại một số thủ tục thông qua một thỏa thuận chính trị không chính thức và không mang tính ràng buộc về pháp lý.

Các nhà đàm phán vẫn gặp khó khăn đối với các thủ tục thẩm tra cho hiệp ước mới - vấn đề khó giải quyết nhất ngăn cản đạt được thỏa thuận.

Tổng thống Ô-ba-ma và Tổng thống Mét-vê-đép đồng ý tại hội nghị thượng đỉnh Mát-xcơ-va trong tháng 7, sẽ cắt giảm số đầu đạn hạn nhân mỗi bên sở hữu xuông khoảng từ 1.500 đến 1.675 trong vòng 7 năm như một phần của hiệp ước mới.

Chính phủ Mỹ trước đó hy vọng rằng thỏa thuận sẽ đạt được đúng vào thời điểm chuyến thăm của ông Ô-ba-ma tới châu Âu để nhận giải thưởng Nô-ben Hòa bình vào ngày 10/12 tới đây. Tuy nhiên, thực tế, điều này đã gần như là không thể.

TRÍKIÊN (TH)

TRÍ KI ÊN (TH)