Mỹ sẽ triển khai 3 tàu chiến - USS Chung-Hoon, USS Howard và USNS Safeguard - trong khi Philippines có 4 tàu chiến, do Mỹ sản xuất, tham gia. Cuộc tập trận còn có sự góp mặt của hàng trăm lính thuỷ đánh bộ đã từng tham chiến của cả hai bên.

Các cuộc tập trận chung, một phần của liên minh quân sự Mỹ-Philippines, diễn ra giữa lúc có tin Trung Quốc sẽ lần đầu tiên cho chạy thứ tàu sân bay đầu tiên của nước này trước khi xung vào lực lượng hải quân vào cuối năm nay.

Trước đó, Trung Quốc đã cử tàu hải giám lớn nhất ra Biển Đông trong một động thái mà những người chỉ trích miêu tả là “chính sách ngoại giao pháo hạm” để khẳng định những đòi hỏi “lịch sử” đối với chuỗi đảo ở Trường Sa, sau khi đã khai mào cuộc đấu khẩu với cả Việt Nam và Philippines.

Phản ứng lại, Philippines cũng phái tàu chiến lớn nhất - chiếc RP Rajah Humabon do Mỹ sản xuất - đi tuần tra khu đặc quyền kinh tế của nước này.

Các lực lượng Vũ trang Philippines đã ghi nhận ít nhất 7 vụ Trung Quốc xâm nhập vào vùng đảo mà Philippines khẳng định chủ quyền kể từ tháng 2 năm nay. Chính phủ Philippines đãthông báo kế hoạch kiện Bắc Kinh lên Liên hợp quốc. “Tại sao đây lại là một vụ tranh chấp nếu chúng ta tuân theo luật pháp quốc tế”, Tổng thống Benigno Aquino nói với báo giới về hành động xâm nhập bất hợp pháp của tàu Trung Quốc.

Những tuyên bố trên được Manila đưa ra sau khi Washington bảo đảm sẽ tôn trọng hiệp ước quân sự hai bên ký kết từ năm 1951, trong đó thoả thận sẽ hỗ trợ nhau trong trường hợp bị tấn công từ bên ngoài.

Hiệp ước này sẽ được điều chỉnh trong cuộc gặp các quan chức quân sự hàng đầu của hai bên vào tháng 8 tới ở Hawaii. Đứng đầu trong chương trình nghị sự sẽ là cuộc thảo luận về những động thái “chứng tỏ” của Trung Quốc và việc trong tương lai, Mỹ cùng các đồng minh phải phản ứng như thế nào.

Như vậy là giờ đây, những khu vực kinh tế, các cảng biển và sân bay do Mỹ xây dựng ở Subic và Clark, có thể mang tầm quan trọng chiến lược - kể cả giữa lúc gia tăng căng thẳng với Trung Quốc ở Biển Đông và với mục đích của Washington mở rộng hơn gọng kìm kiềm chế sự nổi lên chiến lược của Trung Quốc.

Trong tháng 8 năm nay, Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Mỹ sẽ giao cho Manila tàu tuần tra cỡ lớn lớp Hamilton để giúp Hải quân Philippines tăng cường bảo vệ hải phận. Tàu Hamilton sẽ thay thế tàu Raja Humabon của Hải quân Philippines - tàu khu trục hộ tống lớp Cannon, được coi là một trong những chiến hạm cũ nhất thế giới. Hamilton dài 115 mét, được trang bị 2 động cơ, hoặc tuabin khí, có khoang chứa máy bay. Hamilton cũng là loại tàu lớn nhất hiện được lực lượng bảo vệ bờ biển Mỹ sử dụng

Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario tuần này đã đến Washington để vận động Mỹ trang bị cho thêm nhiều tàu chiến và thiết bị quân sự. Trong cuộc họp báo chung với ông Albert del Rosario hôm 23/6, Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Hilary Clinton cam kết hỗ trợ Philippines và khẳng định đang tìm kiếm phương cách tốt nhất để Washington có thể cung cấp cho Manila những phương tiện mà quốc gia đồng minh ở Đông Nam Á này cần.

Danh sách những vũ khí mà Philippines muốn từ Mỹ gồm các tàu khu trục, máy bay chiến đấu, máy bay tuần tra, tàu cứu hộ và khảo sát, máy bay vận tải...

Theo Asia Times

Quỳnh Anh (TH)