Cách mạng Tháng Mười Nga do lãnh tụ thiên tài V.I.Lê-nin và Đảng Bôn-sê-vích Nga lãnh đạo đã bùng nổ, làm rung chuyển dữ dội thế giới tư bản chủ nghĩa, mở ra thời kỳ phát triển mới trong lịch sử nhân loại. Đó là cuộc Cách mạng về sự biến đổi xã hội vì con người trong thế kỷ XX. Cuộc Cách mạng mở đầu một sự nghiệp mới mẻ, sáng tạo ra một kiểu chế độ nhà nước xưa nay chưa từng có. Ở đó, đã thiết lập nên nhà nước công nông đầu tiên trên thế giới và tiến lên thành lập Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết.

Được Cách mạng Tháng Mười vĩ đại soi đường và cổ vũ, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam , sau chiến thắng của Hồng Quân Liên xô trong chiến tranh thế giới thứ hai, nhân dân Việt Nam đã tiến hành thành công Cách mạng Tháng Tám, lập nên nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa- nhà nước công nông đầu tiên tại Đông Nam Á.

Liên xô là một trong những nước đầu tiên công nhận nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (ngày 30-1-1950) và đã ủng hộ ta to lớn về cả tinh thần, vật chất. Viện trợ hào hiệp cho công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội; giúp ta đào tạo hơn 50.000 cán bộ và chuyên gia, những người đã và đang làm việc trong nhiều lĩnh vực và cơ quan chính quyền, các viện nghiên cứu của Việt Nam.

Kế thừa di sản quý báu của quan hệ Việt Nam-Liên xô và xây dựng quan hệ Việt Nam-Liên bang Nga (LB Nga) trong tình hình mới, ngày 16-6-1994, Việt Nam và LB Nga đã ký Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị giữa hai nước.

Ngày nay, trong bối cảnh thế giới đã có nhiều thay đổi, tình hữu nghị truyền thống giữa Việt Nam và LB Nga vẫn được duy trì. Đối với nhiều người dân Việt Nam, nước Nga, quê hương của những con người vĩ đại như Pu-xkin, Lép Tôn-xtôi… xứ sở của bạch dương, tuyết trắng luôn gần gũi và thân thiết. Người Việt Nam yêu quý con người Nga đôn hậu, tính cách Nga kiên cường. Hai đất nước chúng ta xa cách về địa lý, nhưng gần gũi và đồng điệu về tâm hồn. Cơ sở nhân văn đó là sức mạnh tinh thần giúp cho quan hệ Việt Nam-LB Nga vượt qua mọi thử thách của thời gian để tiếp tục phát triển lên tầm cao mới trong những năm qua. Điều đó làm sâu sắc thêm quan hệ giữa hai dân tộc kể từ ngày lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đặt chân lên đất nước của Lê-nin trong những năm 20 của thế kỷ trước.

Trên cơ sở tuyên bố chung về quan hệ đối tác chiến lược năm 2001, một khuôn khổ quan hệ mới giữa hai nước đã được tạo dựng và hai nước chứng kiến nhiều bước phát triển mới. Hai bên cũng triển khai nhiều cơ chế đối thoại thường xuyên để trao đổi về vấn đề an ninh, chính trị cùng quan tâm; từ đó, phối hợp chặt chẽ và ủng hộ nhau trên các diễn đàn quốc tế, trước hết là tại Liên hợp quốc, Diễn đàn An ninh khu vực (ARF), Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á- Thái Bình Dương (APEC)…Việt Nam cũng ủng hộ mạnh mẽ việc Nga gia nhập tiến trình Hợp tác Á-Âu (ASEM) và Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

Song song với quan hệ chính trị tốt đẹp, hợp tác kinh tế- thương mại giữa hai nước cũng có bước phát triển tích cực. Từ mức khoảng 300-400 triệu USD vào thời điểm ký kết Hiệp ước năm 1994, kim ngạch thương mại hai chiều đã đạt 1,64 tỷ USD năm 2008. Trao đổi thương mại từ năm 2003 tới nay trung bình tăng 15% năm. Xí nghiệp liên doanh VietsovPetro- con chim đầu đàn của ngành Dầu khí Việt Nam, biểu tượng của sự hợp tác có hiệu quả giữa hai nước Việt Nam và LB Nga đã và đang tiếp tục có những đóng góp đáng kể cho ngành dầu khí hai nước nói riêng và nền kinh tế Việt Nam và LB Nga nói chung. Sự hợp tác dầu khí Việt-Nga đã được triển khai rộng sang lãnh thổ Nga và một số nước thứ ba.

Hợp tác trong các lĩnh vực quốc phòng- an ninh, khoa học-kỹ thuật, giáo dục-đào tạo, văn hóa, du lịch và hợp tác giữa các địa phương của hai nước tiếp tục được duy trì và thúc đẩy. Nga là một trong những nước góp phần đạo tạo nguồn nhân lực quan trọng của Việt Nam. Trong những năm gần đây, số lượng học sinh Việt Nam sang du học tại Nga đạt trên 5.000 người /năm. Các hoạt động giao lưu văn hóa giữa hai nước được duy trì và mở rộng, góp phần làm tăng thêm sự hiểu biết giữ hai dân tộc. Việt Nam ngày càng là một điểm đến hấp dẫn mới đối với du khách Nga; lượng khách Nga sang Việt Nam tăng trung bình 30% năm trong vài năm qua.

Gần 100 nghìn người Việt Nam đang sinh sống, làm ăn và học tập tại LB Nga và hàng nghìn công dân Nga đang làm ăn, kinh doanh, sản xuất tại Việt Nam cũng là những nhịp cầu hữu nghị, đóng góp tích cực vào việc thúc đẩy quan hệ hai nước và sự phát triển kinh tế. Chính phủ hai nước đã cam kết tạo mọi điều kiện thuận lợi cho họ làm ăn, sinh sống hợp pháp và hội nhập tại nước sở tại.

Tuy nhiên, thực tế, hợp tác trong các lĩnh vực kinh te á- thương mại, khoa học- kỹ thuật và đầu tư chưa tương xứng với tầm quan hệ chính trị tốt đẹp và tiềm năng của hai nước.

Trong chuyến thăm LB Nga của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết theo lời mời của Tổng thống Nga Đ. Mét-vê-đép tháng 10-2008, hai nhà lãnh đạo đã khẳng định, hai bên cần tích cực triển khai các biện pháp cụ thể nhằm đưa quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam và LB Nga đi vào thực chất, hiệu quả hơn nữa.

Trong các lĩnh vực ưu tiên như kinh tế - thương mại, đầu tư, khoa học- kỹ thuật, cần có nhiều nỗ lực thúc đẩy hơn từ cả hai phía, thông qua việc thực hiện các chính sách phù hợp về thuế cho hàng hóa và dịch vụ, tạo lập các kênh thông tin về thị trường của nhau, các cơ chế phối hợp đảm bảo các tiêu chuẩn hàng hóa, cải thiện hơn nữa cơ chế thanh toán, khuyến khích đầu tư của Nga vào các dự án lớn như khai khoáng, năng lượng ở Việt Nam với sự hỗ trợ mạnh mẽ của Chính phủ Nga.

Với truyền thống hợp tác tốt đẹp trong quá khứ và mối quan hệ đang phát triển khả quan, chúng ta có cơ sở để tin tưởng rằng, tình hữu nghị truyền thống thủy chung, sâu đậm và sự hợp tác nhiều mặt cùng có lợi trên cơ sở đối tác chiến lược giữa Việt Nam và LB Nga sẽ ngày càng được củng cố và phát triển lên tầm cao mới, đáp ứng lợi ích của nhân dân hai nước, góp phần vào hòa bình, ổn định và phát triển ở châu Âu, châu Á- Thái Bình Dương và trên toàn thế giới.

MINH PHƯƠNG