Có gì đẹp hơn, thân thiết và gắn bó hơn hình ảnh mà Bác nhắc tới mỗi khi nói chuyện với các bạn Cu-ba: “Việt Nam và Cu-ba cách xa nhau nửa vòng trái đất, vì vậy khi Cu-ba ngủ thì Việt Nam thức canh giấc ngủ cho Cu-ba và ngược lại khi Việt Nam ngủ thì Cu-ba thức canh giấc ngủ cho Việt Nam”.

Trải qua 50 năm thử thách, mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị và hợp tác Việt Nam - Cu-ba đã được thể chế hóa, không ngừng phát triển và ngày càng đi vào chiều sâu trên tất cả lĩnh vực, bất chấp những thăng trầm trong lịch sử quan hệ quốc tế. Mối quan hệ chính trị hiện đang phát triển rất tốt đẹp, hai bên tiếp tục trao đổi các đoàn cấp cao, đồng thời từng bước nâng quan hệ kinh tế, mậu dịch, văn hoá, giáo dục, khoa học - công nghệ, y tế, thể dục thể thao... lên ngang tầm với quan hệ chính trị.

Sự khởi sắc trong quan hệ kinh tế - thương mại thể hiện ở kim ngạch hai chiều từ năm 2008 đạt trên 500 triệu USD. Ngoài những mặt hàng truyền thống như gạo, than đá, cà-phê, giày dép, nay ta còn xuất sang Cu-ba máy tính, linh kiện máy tính, đồ điện gia dụng, bóng đèn điện tiết kiệm và nhiều hàng hoá khác; chưa kể đến các dự án hợp tác trong ngành dầu khí, du lịch.

Chất keo kết dính mối quan hệ đặc biệt này, ngoài nét tương đồng về lịch sử đấu tranh giành độc lập, về lý tưởng, mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội, đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ và chủ nghĩa quốc tế, còn là sự tin cậy, đồng cảm, là tình nghĩa thuỷ chung giữa những người cùng cảnh ngộ. Nhân dân ta mãi mãi ghi lòng tạc dạ nghĩa cử hào hiệp của nhân dân Cu-ba từng hết lòng ủng hộ, giúp đỡ Việt Nam. Câu nói bất hủ của lãnh tụ Cu-ba Phi đen Ca-xtơ-rô “Vì Việt Nam, Cu-ba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình” - tình cảm tin cậy đó dành cho Việt Nam sẽ mãi mãi khắc sâu trong tâm khảm những người Việt Nam hiện nay và các thế hệ mai sau.

Nhân dân Cu-ba cũng không bao giờ quên các đợt Việt Nam vận động quyên góp ủng hộ Cu-ba đầy cảm động trong những năm 1990, và gần đây nhất là đợt quyên góp “một ngày lương ủng hộ nhân dân Cu-ba” khắc phục ba cơn bão lớn Gustav. Sự thông cảm và hỗ trợ của Việt Nam đối với Cu-ba còn thể hiện ở chỗ trong lúc giá gạo trên thị trường thế giới đang tăng, ta vẫn cam kết bảo đảm cung cấp đủ cho bạn 400.000 tấn/năm, với những điều kiện ưu đãi, chiếm 2/3 nhu cầu gạo của nước bạn, đồng thời tích cực hợp tác với bạn trong việc sản xuất lúa hộ gia đình để bảo đảm an ninh lương thực.

Có thể nói, trong lịch sử quan hệ quốc tế, hiếm có mối quan hệ nào lại trong sáng, thuỷ chung và bền chặt như mối quan hệ Việt Nam - Cu-ba, đúng như lãnh tụ Phi-đen đã đánh giá: “Đó là biểu tượng của thời đại”. Được thử thách qua thời gian nửa thế kỷ, từng cùng nhau chia ngọt, sẻ bùi và đạt được những thành tựu đáng tự hào, mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị và hợp tác nhiều mặt Việt Nam - Cu-ba chắc chắn sẽ tiếp tục được củng cố và phát triển vượt bậc trong thời gian tới.

Cu-ba thực hiện đổi mới để thúc đẩy kinh tế tăng trưởng. Xây dựng nền kinh tế vững mạnh hơn, nâng cao hiệu quả của các công ty nhà nước và hợp pháp hóa việc kinh doanh tư nhân quy mô nhỏ là những nội dung chính của “Dự thảo đường lối chính sách kinh tế và xã hội" vừa được Chủ tịch Cu-ba Ra-un Ca-xtơ-rô công bố. Đây là một phần của kế hoạch thực hiện mô hình kinh tế Cu-ba tầm nhìn 2011-2015 của nước này. Theo kế hoạch, trong ba tháng đầu năm Cu-ba đổi mới để thúc đẩy kinh tế tăng trưởng năm 2011, sẽ có trên nửa triệu lao động làm việc trong các cơ quan nhà nước được tinh giản. Con số này chiếm 19% trong số 5,1 triệu lao động biên chế nhà nước của Cu-ba. Chính phủ chỉ giữ lại lao động ở các lĩnh vực không thể thay thế được như nông nghiệp, xây dựng, công nghiệp, cảnh sát và giáo dục.

Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Cu-ba quyết định sẽ tổ chức Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI vào nửa cuối tháng 4-2011. Quyết định tổ chức Đại hội Đảng lần này là để "đưa ra những quyết định cơ bản nhằm hiện đại hóa mô hình kinh tế Cu-ba". Dự kiến, Đại hội sẽ thông qua văn kiện "Dự thảo đường lối chính sách kinh tế và xã hội" dài 32 trang và được công bố rộng rãi. Lần đầu tiên Cu-ba cho phép mở cửa một cách hạn chế một số lĩnh vực kinh doanh tư nhân vào thập niên chín mươi, sau kỳ Đại hội Đảng lần thứ IV năm 1991.

Dự thảo mới hứa hẹn việc tăng cường tính độc lập của nền kinh tế, tạo điều kiện cho các công ty nhà nước có thể hoạt động linh hoạt hơn. Cu-ba đang tiến những bước rất thận trọng để tạo ra một loại thể chế kinh tế mang tính xã hội chủ nghĩa sâu sắc hơn. Các công ty nhà nước có thể tự do hơn trong việc đầu tư chung với các đối tác nước ngoài, tại các "đặc khu phát triển đặc biệt" với mục đích thúc đẩy tạo thêm việc làm.

Phải khẳng định rằng, mối quan hệ Cu-ba và Việt Nam đã vượt ra ngoài mọi lý thuyết, đó là mối quan hệ đã ăn sâu vào trái tim của người dân hai nước. Hai tiếng Cu-ba - Việt Nam đã trở thành thanh âm trìu mến trong ngôn từ của hai dân tộc. Một mối quan hệ chắc chắn sẽ trường tồn theo thời gian, bởi nó xuất phát từ truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” và lòng thuỷ chung của người dân Việt Nam.

MINH PHƯƠNG