Những năm trước, chúng ta đã có nhiều bài học đau lòng từ các loài động, thực vật ngoại lai xâm lấn gây thiệt hại nặng nề cho sản xuất nông nghiệp, như: mai dương, bìm bôi hoa vàng, ốc bươu vàng... Ngành chức năng đã thử nghiệm nhiều phương pháp, nhưng chưa tiêu diệt được. Hiện nay, nỗi lo này là loại tôm hùm đất (còn gọi là tôm càng đỏ) nhập lậu từ biên giới được rao bán trên thị trường dưới dạng thực phẩm.

Theo các nhà khoa học, tôm hùm đất là loài ăn tạp, hoạt động về đêm, có sức chống chịu và thích nghi cao với môi trường. Loại tôm này có 2 càng đỏ, thân màu đất, có thể thả nhốt ở bể một tuần mà không chết. Tôm hùm đất rất giỏi đào hang, có những hang sâu, dài từ 1-2m làm thất thoát nước trong các thửa ruộng, ao hồ và làm hỏng đê điều, gây nguy cơ vỡ đê trong mùa bão lũ. Tôm hùm đất vòng đời ngắn, sinh sản nhanh lại có thể di chuyển trên cạn nên khả năng phát triển tràn lan khi thoát ra ngoài môi trường là rất lớn, chúng có khả năng phát tán mầm dịch bệnh nấm tôm, virus gây bệnh đốm trắng cho tôm cũng như một số loài ký sinh trùng. Tôm hùm đất ăn tất cả thủy sinh, cạnh tranh nguồn thức ăn với sinh vật bản địa, khiến những loài tôm, cá đặc trưng có thể biến mất. Ngoài bản tính hung hăng và ăn tạp, tôm hùm đất còn có khả năng thích nghi tốt với môi trường nên sẽ là mối đe dọa đối với các loại tôm đang thả nuôi ở Việt Nam. Với đôi càng màu đỏ to khỏe, chúng có thể cắt ngang thân lúa cứng, ăn tất cả loại búp cây non… Nếu không ngăn chặn kịp thời, chúng sẽ trở thành "đại họa" cho nền nông nghiệp và hệ sinh thái.

Theo Bộ NNPTNT, từ năm 2013, loài tôm này được đưa vào danh mục sinh vật ngoại lai cấm nhập khẩu, cấm phát triển. Tuy nhiên, vì lợi nhuận nên tình trạng nhập lậu tôm hùm đất trong thời gian qua đang gia tăng chóng mặt, nhất là tại khu vực biên giới phía Bắc. Qua các đường mòn, lối mở, hàng loạt điểm tập kết thu mua tại các tỉnh biên giới Lạng Sơn, Lào Cai, Cao Bằng, Quảng Ninh đưa tôm hùm đất nhập lậu đi vào sâu nội địa. Nhiều đầu mối ở Hà Nội, T.P Hồ Chí Minh rao bán tôm hùm đất 200.000-250.000/kg và có khả năng đáp ứng nhu cầu hàng tấn hàng mỗi lần…

Trước tình trạng tôm hùm đất được nhập lậu và rao bán tràn lan trên thị trường, Bộ NNPTNT vừa gửi công văn hoả tốc yêu cầu các cơ quan chức năng tăng cường kiểm soát loài tôm này tại Việt Nam. "Khi phát hiện có phát tán ra môi trường, phải có biện pháp khoanh vùng, cô lập và tiêu diệt loài tôm hùm đất theo quy định của pháp luật về đa dạng sinh học" - công văn của Bộ NNPTNT nêu rõ; đồng thời tuyên truyền phổ biến về tác hại của loài tôm càng đỏ đối với môi trường và sản xuất nông nghiệp, ngăn chặn sự phát triển của loài này ra môi trường tự nhiên. Đồng thời với công tác tuyên truyền sâu rộng cho bà con vùng biên giới không tiếp tay cho buôn lậu tôm hùm đất, các lực lượng chức năng như Hải quan, Biên phòng, Quản lý thị trường ở các tỉnh biên giới phía Bắc đã ra quân xử lý tình trạng nhập lậu, buôn bán và tiêu thụ mặt hàng này  Chỉ tính từ ngày 12 đến 18-5, lực lượng Hải quan và Biên phòng Lào Cai đã bắt giữ 7 vụ, thu 945kg tôm hùm đất nhập lậu. Số tang vật bị tiêu hủy ngay sau đó. Hàng loạt cửa hàng ăn uống đặc sản và các mối hàng nhập lậu tôm hùm đất ở Hà Nội, T.P Hồ Chí Minh được quản lý chặt; những quy định như biện pháp khoanh vùng, cô lập và tiêu hủy tôm hùm đất, áp dụng các biện pháp kiểm dịch để ngăn chặn các con đường lây lan của sinh vật từ bên ngoài vào Việt Nam, kiểm tra các tổ chức, cá nhân kinh doanh mặt hàng tôm hùm đất để phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm; kiểm tra, kiểm soát các con đường đưa tôm hùm đất vào Việt Nam để xử lý việc buôn bán trái phép này.

Chung tay phòng trừ tai họa từ tôm hùm đất, cùng với sự ra quân của lực lượng chức năng, với mỗi người dân chúng ta, không vì “nếm thử”, không ham đồng tiền từ buôn bán lậu tôm hùm đất tức là đã chung tay bảo vệ nông nghiệp nước nhà.

Quốc Huy