Trong Chiến dịch Tây Nguyên (tháng 3-1975), Sư đoàn 320A được Bộ Tư lệnh chiến dịch giao nhiệm vụ nghi binh, thu hút, giam chân quân địch, cắt đứt đường 14, đánh chiếm đường 7, chi khu Thuần Mẫn, chi khu Buôn Hồ, chia cắt hoàn toàn giữa địch ở Pleiku với Buôn Ma Thuột, tạo thuận lợi cho đơn vị bạn ở hướng chủ yếu tiến hành trận then chốt quyết định vào thị xã Buôn Ma Thuột... Trong những nhiệm vụ trên, tiến công đánh chiếm căn cứ chi khu Thuần Mẫn là nặng nề, khó khăn nhất.

Căn cứ chi khu Thuần Mẫn (tỉnh Phú Bổn) khá vững chắc, nằm trên đồi Cẩm Ga (nên còn gọi là căn cứ Cẩm Ga) trên đường 7b (nối Thuần Mẫn với thị xã Cheo Reo), diện tích 150.000m2, cách ngã ba đường 7b và đường 14 khoảng 3,5km về phía đông, cách thị xã Pleiku 60km về phía nam (nay thuộc xã Ea Sol, huyện Ea H’leo, tỉnh Đắc Lắc). Địch trong căn cứ có ban chỉ huy chi khu Thuần Mẫn, Tiểu đoàn bảo an 257, hai trung đội cảnh sát dã chiến, một trận địa pháo 105mm cùng nhiều vũ khí hỏa lực khác... được bố trí ở bốn khu vực A, B, C, D với hệ thống hầm chỉ huy, hầm ngầm, lô cốt, ụ súng liên hoàn... Trong đó, khu A là trung tâm có ban chỉ huy chi khu, sở chỉ huy Tiểu đoàn 257. Xung quanh căn cứ có 5-7 hàng rào thép gai các loại, được gài dày đặc mìn chiếu sáng, mìn sát thương...

Sau khi nghiên cứu thực địa, Chỉ huy Sư đoàn 320A quyết định giao cho Trung đoàn 48 (thiếu Tiểu đoàn 3) do Trung đoàn trưởng Lê Quang Bình và Chính ủy Đoàn Đình Vinh chỉ huy, được tăng cường một số phân đội hỏa lực, tiến công đánh chiếm căn cứ chi khu Thuần Mẫn. Để tiêu diệt căn cứ Thuần Mẫn, Trung đoàn 48 đã chọn cách đánh bí mật, bất ngờ, tiến công tiêu diệt địch trong công sự vững chắc bằng hiệp đồng binh chủng.

Đêm 6-3-1975, Trung đoàn tổ chức cho Đại đội 7 (Tiểu đoàn 2) tiến công đồn Chư Sê cách Thuần Mẫn 3km về phía nam. Trận đánh diễn ra nhanh gọn, nhưng đã bộc lộ lực lượng làm cho địch cảnh giác. Vì vậy đêm hôm sau, địch đã bắn pháo cối và pháo sáng suốt đêm ra xung quanh làm cho các đơn vị của trung đoàn vào chiếm lĩnh trận địa gặp khó khăn, có bộ phận còn bị thương vong. Mặc dù vậy, các đơn vị vẫn hoàn thành công sự trận địa đúng thời gian quy định.

6 giờ ngày 8-3-1975, Trung đoàn trưởng phát lệnh nổ súng tiến công. Pháo ta bắn chính xác trung tâm chỉ huy, khu truyền tin, trận địa pháo địch; phá hủy hầu hết lô cốt, boong ke vòng ngoài; quân địch trong căn cứ vô cùng hoảng loạn. Sau đòn hỏa lực tập trung, pháo ta được lệnh bắn rộng sang hai bên chi viện cho bộ binh mở cửa.

Pháo ta vừa chuyển làn, trên hướng chủ yếu phía bắc do Tiểu đoàn 1 đảm nhiệm, Đại đội 3 tổ chức cho Trung đội 2 lên mở cửa nhưng bộc phá không nổ do dây liên kết bị tụt. Chính trị viên phó Đào Xuân Sáng và Trung đội phó Vũ Văn Sơn liền lao lên liên kết lại. Loạt bộc phá nổ đã xé toang 4 hàng rào bùng nhùng nhưng vẫn còn 3 hàng rào nữa. Ba chiến sĩ Khang, Khởi, Sinh liền ôm bộc phá lao lên lần lượt phá tung các hàng rào còn lại, cửa mở thông. Lập tức từ bên trong, hỏa lực địch bắn ra ken dày cửa mở.

Ở hướng đông do Tiểu đoàn 2 đảm nhiệm, ngay loạt đầu, các chiến sĩ bộc phá Đại đội 6 đã phá được 4 hàng rào. Ít phút sau, những hàng rào còn lại cũng bị phá banh, nhưng địch tập trung bắn vào cửa mở. Trước tình thế đó, Chỉ huy trung đoàn lệnh cho các trận địa pháo tiếp tục bắn phá lần hai, cho cối 120mm bắn mạnh vào khu B; các trận địa hỏa lực ĐKZ, 12,7mm được lệnh tiêu diệt các hỏa điểm hai bên cửa mở. Lợi dụng pháo ta đang bắn đè địch xuống, Đại đội 2 vận động lên chặn cổng phía bắc. Sau loạt pháo cấp tập cuối cùng, bộ đội ta trên cả hai hướng được lệnh xuất phát tiến công.

Trên hướng Tiểu đoàn 1, Đại đội trưởng Đại đội 3 ra lệnh cho Trung đội 2 lên đánh chiếm đầu cầu. Trung đội trưởng Vũ Văn Tư liền dẫn tổ hỏa lực lao lên đánh vào hai bên khu vực đầu cầu. Địch ở trong bắn ra, tổ hỏa lực của Trung đội 2 diệt thêm một số hỏa điểm, nhưng khẩu đại liên của địch trong lô cốt bên trái vẫn bắn cản bước tiến quân ta. Trận địa ĐKZ75 của Đại đội 15 tăng cường đã bắn liên tiếp hai phát phá sập lô cốt này. Trung đội trưởng Tư liền dẫn bộ đội xông lên chiếm giữ đầu cầu. Chớp thời cơ, Đại đội trưởng Tuấn bật dậy hô bộ đội xung phong. Các chiến sĩ Đại đội 3 ào lên tiêu diệt hết mục tiêu này đến mục tiêu khác, rồi chia làm hai mũi phát triển lên khu A, lần lượt đánh chiếm trung tâm chỉ huy chi khu, sở chỉ huy Tiểu đoàn 257. Địch ở trong các lô cốt, chiến hào đánh trả rất mạnh, chúng vừa bắn vừa tung lựu đạn ra cản bước tiến quân ta nhưng chúng nhanh chóng bị đè bẹp. Một số tên địch bỏ chạy ra cổng liền bị Đại đội 2 bắt sống. Từ cổng phía bắc, Đại đội 2 tiến vào đánh chiếm khu cảnh sát, nhà quận trưởng, khu hành chính... Bị đánh mạnh, binh lính địch bỏ vị trí tháo chạy. Bộ đội ta vừa đánh vừa kêu gọi địch đầu hàng. Đến 7 giờ 59 phút, các mũi tiến công của ta đã gặp nhau tại sở chỉ huy địch. Ta làm chủ hoàn toàn căn cứ Thuần Mẫn.

NGUYỄN HÙNG TẤN