Tổng thống Zelensky và Tổng thống Biden trong cuộc gặp tại Nhà Trắng vào ngày 21-9.

Hạ viện Mỹ do Đảng Cộng hòa nắm đa số vừa thông qua dự luật trị giá 14,3 tỉ USD viện trợ cho Israel, bất chấp những cảnh báo của Thượng viện Mỹ và Tổng thống Joe Biden về việc sẽ phủ quyết dự luật này nếu nó không bao gồm các khoản viện trợ cho Ukraine.

Diễn biến trên chưa khẳng định Mỹ sẽ dừng ngay viện trợ cho Ukraine, nhưng nó cho thấy một thực tế rõ ràng rằng Washington sẽ giảm viện trợ đáng kể cho Kiev khi đồng minh Israel phải được ưu tiên hơn trong xung đột Israel- Hamas. Và, một khi Mỹ giảm viện trợ, các đồng minh của Mỹ ở châu Âu cũng sẽ làm điều tương tự với Ukraine.

Cắt giảm viện trợ đồng nghĩa với việc Mỹ sẽ “buông” Ukraine. Thế nhưng, theo cách làm vẫn thấy thì Washington sẽ không lặng lẽ bỏ rơi Ukraine, mà sẽ tìm cách đưa vấn đề trở nên ổn thỏa hơn. Một trong những cách đó là “thay cầu thủ”, nói cách khác là thay người đứng đầu chính quyền Kiev: Tổng thống đương nhiệm Volodymyr Zelensky.

Giới phân tích gần đây tập trung phân tích một tín hiệu công khai trên tạp chí Time. Ông Zelensky lại một lần nữa xuất hiện trên trang bìa tạp chí này với bài viết của tác giả Simon Shuster. Bình luận về bài báo này, tác giả người Nga - Viktoria Nikiforova viết trên trang Ria Novosti rằng: Washington đang phát đi tín hiệu “loại bỏ” nhà lãnh đạo Ukraine.

Bài viết trên Time của Shuster - một nhà tuyên truyền chống Nga nổi tiếng - nói về chuyến thăm Mỹ hồi cuối tháng 9 vừa qua của ông Zelensky. Theo tác giả Shuster, giấy mời tới nghe bài phát biểu của Tổng thống Zelensky tại Cơ quan Lưu trữ Quốc gia ở Washington đã được gửi tới hàng trăm khách, bao gồm các nhà lãnh đạo Quốc hội và các quan chức hàng đầu của chính quyền Biden. Bài phát biểu này được quảng cáo là sự kiện chính trong chuyến thăm của ông Zelensky, mang lại cho ông cơ hội truyền cảm hứng cho sự ủng hộ của Mỹ chống lại Nga bằng kiểu diễn thuyết mà thế giới đã mong đợi từ Tổng thống thời chiến của Ukraine. Tuy nhiên, sự kiện đã không diễn ra như kế hoạch khi ông Zelensky thể hiện sự mệt mỏi. Sau đó, chính nhà lãnh đạo Ukraine giải thích với Time rằng ông cảm thấy kiệt sức và thừa nhận “Không ai tin vào chiến thắng của chúng tôi như tôi đang tin tưởng. Không ai cả”.

Cách đây 1 năm, Shuster còn ca ngợi “lòng dũng cảm” và “nụ cười trẻ con” của Zelensky. Sau đó, Time còn bình chọn Tổng thống Ukraine là “Nhân vật của năm” trong khi Quốc hội Mỹ nhiệt liệt chào đón ông. Thế nhưng, hôm nay, theo Nikiforova, giọng điệu của Shuster lạnh lùng và thản nhiên. Tổng thống Zelensky được mô tả là một người hay than vãn, giận dữ và cáu kỉnh. Shuster liệt kê chi tiết tất cả những thất bại mà “người anh hùng” của mình gặp phải trong chuyến thăm Mỹ, bao gồm việc không được phát biểu trước Quốc hội Mỹ, bị dày vỏ bởi những câu hỏi khó chịu kiểu như “Điều gì sẽ xảy ra với Ukraine nếu bị ngừng viện trợ hoàn toàn?”.

Với quyền được tiếp cận cá nhân Tổng thống Ukraine, Shuster đã thu thập được rất nhiều thông tin đáng giá từ hầm trú ẩn và công bố tất cả mà không chút do dự. Theo đó, lệnh động viên ở Ukraine bị đình trệ vì Tổng thống Zelensky đã sa thải nhiều quan chức quân sự do tình trạng tham nhũng. Trên chiến trường, hơn 100.000 binh sĩ thiệt mạng không có lực lượng thay thế. Trong khi đó, các chỉ huy ở tiền tuyến từ chối thực hiện mệnh lệnh tấn công. Một trong những trợ lý thân cận nhất của Tổng thống Zelensky chia sẻ với Shuster: “Ngay cả khi Mỹ và các vệ tinh của họ cung cấp cho Ukraine tất cả vũ khí mà họ hứa hẹn, chúng tôi cũng không có đủ người để chiến đấu với những vũ khí đó”.

Phân tích về việc mất niềm tin của Mỹ và phương Tây vào nhà lãnh đạo Ukraine, Kikiforova cho rằng: “Để tránh làm bẩn áo choàng trắng của họ, chính quyền Washington nhanh chóng từ chối anh ta. Số phận sau đó của thú cưng thật đáng buồn. Theo Nikiforova, bài báo của Time là một thông điệp từ Washington gửi tới giới tinh hoa Kiev: Nhà lãnh đạo của các bạn đã hỏng, hãy mang tới một nhân vật khác. Time cũng đã giải thích rõ ràng chính xác những gì ông Zelensky đã không còn làm hài lòng các bậc thầy của mình. Shuster mô tả người anh hùng của mình gần giống như Hitler trong hầm trú ẩn: "...Niềm tin của ông ấy vào chiến thắng cuối cùng của Ukraine trước Nga đã mạnh mẽ đến mức khiến các cố vấn của ông ấy phải khiếp sợ. Nó không thể lay chuyển, nó gần giống với một thứ tôn giáo”. Shuster cũng dẫn lời một cố vấn thân cận của Tổng thống Zelensky nói rằng: “Ông ấy đang lừa dối chính mình” và thừa nhận “chúng tôi không còn cơ hội”.

Bài báo trên Time và quyết định của Hạ viện Mỹ không chỉ cho thấy Kiev đang dần bị bỏ rơi mà rõ ràng, việc “thay cầu thủ” nhằm dựng lên một chính quyền mới có thể đàm phán với Nga để chấm dứt xung đột là việc rất có thể sớm xảy ra.

Thanh Huyền