Chưa bao giờ chuyện hướng nghiệp cho học sinh lại trở nên “nóng” như bây giờ.

Có nhiều nguyên nhân, nhưng chính là do công tác hướng nghiệp của Ngành Giáo dục làm chưa thật trúng, nếu như không muốn nói là có những nơi hướng nghiệp mà không phải là hướng nghiệp.

Điển hình như gần đây một số trường phổ thông cơ sở ở Hà Nội, định hướng cho học sinh cuối lớp hệ Trung học cơ sở sang học nghề, lại để cho học sinh, gia đình và xã hội hiểu nhầm là vì “bệnh thành tích” chứ không phải là hướng nghiệp cho học sinh! Nghĩa là nhà trường làm rất đại khái, “nhốt rọ” gợi ý tất cả các em có học lực dưới trung bình sang học nghề - hệ “vừa học vừa làm”, thay vì thi lên học Phổ thông trung học.

Chỉ riêng chuyện đó, những trường này đã định hướng “sai bét” rồi.

Vì sao? Không phải định hướng cho các em học kém đi học nghề, mà phải là định hướng cho những học sinh có năng khiếu, có sở trường, thiên hướng làm nghề... đi học nghề.  

Vì thế mà có thể có cả những học sinh học văn hóa phổ thông rất giỏi, nhưng có năng khiếu thiên bẩm thì trường vẫn định hướng cho các em không học tiếp lên Phổ thông trung học, mà “bẻ ghi” sang học ngành có sở trường để sớm thành đạt.

Cũng phải nói ngay rằng giáo dục hướng nghiệp là công việc rất quan trọng  và rất khó, đòi hỏi người hướng nghiệp vừa phải có “tâm”, vừa phải có “con mắt tinh đời” thì mới  tư vấn nghề nghiệp giúp học sinh định hình được khả năng thực sự của mình dựa trên cơ sở đam mê, sở trường, sức khỏe và năng lực của từng em.

Chính vì thế mà ngay từ năm 2018, Ngành Giáo dục đã có hẳn một đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018-2025”. Đề án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 31-5-2018.

Đề án nhấn mạnh: “Giáo dục hướng nghiệp là bước đầu tiên để giúp học sinh Trung học cơ sở hình dung cơ hội về việc làm sau này, đặc trưng từng nghề, cách chọn nghề phù hợp. Và những gì cần phải chuẩn bị để có thể gắn bó với nghề đó”.

Chính vì vậy, giáo dục hướng nghiệp đặc biệt quan trọng và nhiệm vụ đầu tiên, trong 7 nhiệm vụ và giải pháp của Đề án, là: “Nâng cao nhận thức về giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh phổ thông”

Hình như Đề án ban hành lâu rồi nên nhiều trường “quên” những định hướng quan trọng đó, cứ loay hoay như gà mắc tóc.

Huy Thiêm