Đền thờ liệt sĩ Núi Quế - Anh Linh Đài.
Hằng năm, kỷ niệm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, Ngày thương binh - liệt sĩ…, nhiều đoàn đại biểu từ khắp nơi trong cả nước đến dâng hương đền thờ liệt sĩ Núi Quế - Anh Linh Đài (xã Quế Phú, huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam) - công trình tưởng nhớ 40 chiến sĩ Tiểu đoàn Đặc công 409 (Quân khu 5) đã anh dũng chiến đấu, hy sinh trong trận đánh vào căn cứ quân viễn chinh Mỹ.
Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, căn cứ Núi Quế là một tổ hợp quân sự đa năng của địch, có sân bay dã chiến, sân bay trực thăng, 2 trận địa pháo 105mm và 155mm, đơn vị xe tăng và xe cơ giới, 1 tiểu đoàn thông tin… Tại đây địch luôn duy trì hơn 1.000 tên, đóng quân ở nhiều vị trí trên khắp 9 ngọn đồi nhằm phát hiện, khống chế các hoạt động của Quân giải phóng cả trên vùng núi, vùng biển của Quảng Nam; tổ chức ứng cứu kịp thời những đơn vị của chúng trong khu vực bị ta tấn công, đồng thời bảo vệ T.P Đà Nẵng từ phía Nam. Do vậy, căn cứ này luôn là mục tiêu quan trọng mà Quân giải phóng tổ chức đánh liên tục, không cho địch có cơ hội thực hiện ý đồ chiến thuật của chúng.
Đêm 11-5-1969, đối đầu với hàng trăm lính Mỹ được trang bị hiện đại là 66 chiến sĩ Đội 1 (Tiểu đoàn Đặc công 409), mặc quần xà lỏn, mang lựu đạn và thủ pháo, hỏa lực mạnh nhất là B40, B41 với số lượng rất hạn chế. Bằng tinh thần quả cảm, mưu trí, các anh đã loại khỏi vòng chiến đấu 295 tên Mỹ, phá hủy hàng chục lô cốt, hầm ngầm và nhiều phương tiện chiến tranh của địch. Về phía ta, 40 chiến sĩ đã mãi mãi không trở về. Khi ngã xuống, hầu hết các anh đều rất trẻ, chưa lập gia đình, nhiều anh mới từ miền Bắc vào, lần đầu xung trận. Thấu hiểu tâm nguyện của các gia đình liệt sĩ, lãnh đạo Quân khu 5 và tỉnh Quảng Nam đã cho phép xây Đền thờ tại sườn tây núi Quế trong khuôn viên đất do Lữ đoàn tăng - thiết giáp 574 (Quân khu 5) quản lý.
Đại tá Khuất Quang Cừ - nguyên Trưởng phòng 5, Văn phòng Tổng cục Hậu cần - Kỹ thuật Bộ Công an, em liệt sĩ Khuất Quang Phiệt, luôn đau đáu tìm kiếm phần mộ của anh trai. Ông kể: “Năm 1993, gia đình tôi gửi đơn tới Bộ Tư lệnh Binh chủng Đặc công và Bộ Tư lệnh Quân khu 5, hỏi thông tin cụ thể thì nhận được công văn trả lời: Anh Phiệt thuộc đơn vị Đại đội 1, Tiểu đoàn 409 “Đã hy sinh trong chiến đấu, đơn vị không lấy được thi hài”. Trải qua quá trình bền bỉ tìm kiếm, nhờ cả sự giúp đỡ của các nhà ngoại cảm, nhưng vẫn chưa tìm thấy hài cốt. Tìm hiểu lịch sử Tiểu đoàn 409, được biết trong trận đánh đó đơn vị thương vong nhiều. Lần theo các đồng đội của người anh đã hy sinh, tôi may mắn gặp được CCB Phan Đình Long - nguyên Đại đội trưởng Đại đội 1, Tiểu đoàn 409 Đặc công (tại thị trấn Kinh Môn, huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương), một trong những cán bộ trực tiếp tổ chức trận tập kích đêm 11-5-1969. Ông Long cho biết: Diễn biến trận đánh và cho xem cuốn sổ ghi danh sách đơn vị, trong đó có các chiến sĩ (có tên anh Khuất Quang Phiệt) đã hy sinh. Dựa vào thông tin trên, tôi liên lạc với các gia đình thân nhân liệt sĩ và cùng tìm về núi Quế, nơi những người lính đặc công năm xưa ngã xuống...”. Trong các cuộc gặp mặt các gia đình tại hai địa phương có nhiều liệt sĩ là Hà Nội và Thái Bình, ý tưởng xây ngôi mộ chung được nêu ra và được tất cả mọi người nhất trí xin phép các cơ quan có thẩm quyền cho xây ngôi mộ chung - dựng bia tưởng niệm các liệt sĩ tại nơi các anh hy sinh ở núi Quế; đồng thời thành lập Ban đại diện các gia đình liệt sĩ gồm 5 người, do ông Khuất Quang Cừ làm Trưởng ban.
Sau nhiều lần trực tiếp trình bày và gửi đơn tới các cơ quan, đơn vị chức năng của Quân khu 5 và tỉnh Quảng Nam, các thủ tục được hoàn tất và triển khai xây dựng. Tọa lạc trên sườn núi, điện nước không có, đường đi lối lại không thuận tiện, được sự giúp đỡ của Công an tỉnh Quảng Nam và cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn tăng - Thiết giáp 574, ngày 17-3-2012 công trình tiến hành khởi công. Nhờ có sự hỗ trợ cả về vật chất và tinh thần của nhiều cơ quan, đơn vị và cá nhân, việc thi công diễn ra thuận lợi. Chưa đầy 2 tháng sau, Anh Linh Đài khánh thành giai đoạn 1 đúng vào dịp kỷ niệm 43 năm Ngày các chiến sĩ Đặc công hy sinh (11.5.1969 - 11.5.2012). Sau này, nhân dân thôn 9, xã Quế Phú làm đường bê tông lên Anh Linh Đài, Lữ đoàn tăng - thiết giáp 574 và người dân thôn Hương Quế Tây, xã Quế Phú trồng gần 100 cây xanh xung quanh. Năm 2017, Đền thờ liệt sĩ Núi Quế được UBND tỉnh Quảng Nam cấp Bằng xếp hạng Di tích lịch sử cấp tỉnh. Tiếp đó, Ban đại diện các gia đình liệt sĩ huy động các nguồn kinh phí để làm phù điêu trang trí, trùng tu, tôn tạo công trình.
Hiện nay, Anh Linh Đài lưng tựa vào núi Quế, mặt hướng về dãy Trường Sơn, cùng với các di tích khác trên địa bàn xã Quế Phú tạo nên một quần thể các di tích mang tính lịch sử và cách mạng sâu sắc. Công trình thể hiện lòng tri ân những chiến sĩ Đặc công đã anh dũng hy sinh vì Tổ quốc, nơi thờ cúng các liệt sĩ, đồng thời là một “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống cách mạng, đạo lý uống nước nhớ nguồn trên quê hương Quảng Nam “Trung dũng kiên cường, đi đầu diệt Mỹ”.
Ngọc Diệp