Các chiến sĩ Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng thực hiện nghi lễ chào cờ hàng ngày trước Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Báo tháng 9 -(Trò chuyện với Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Lâm - nguyên Chính uỷ BTL Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh)
Chủ tịch Hồ Chí Minh là kết tinh những giá trị tinh thần cao quý của Dân tộc và thời đại. Nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Người, Tổ chức Giáo dục khoa học và văn hoá của Liên hiệp quốc (UNESCO) đã công nhận Hồ Chí Minh là vị Anh hùng giải phóng dân tộc của Việt Nam và Nhà Văn hoá lớn của thế giới.
Do vậy giữ gìn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là giữ cho dân tộc Việt Nam một di sản quý giá mà còn là cho cả nhân loại tiến bộ, phù hợp với tình cảm của nhân dân thế giới dành cho Người.
Giữa những ngày thu lịch sử, tôi đã có dịp ngồi lâu lâu cùng với Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Lâm - nguyên Chính uỷ BTL Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, một vị Tướng xuất thân từ quê hương Lưu Phương (Kim Sơn - Ninh Bình), nhưng hiện là CCB ngụ cùng phường với tôi - phường Cống Vị (quận Ba Đình - Hà Nội). Ông thường xuyên đi tập thể dục buổi sáng trong công viên Thủ Lệ cùng tôi; Ông là một người lính từng tham gia chiến đấu tại chiến trường Tây Nguyên, Nam - Lào, Tây Nam Bộ, hai lần làm nhiệm vụ quốc tế ở chiến trường Campuchia và có 30 năm vinh dự là người lính làm nhiệm vụ “giữ yên giấc ngủ cho Người”.
Thiếu tướng bùi ngùi xúc động mở đầu câu chuyện: “Tôi được kết nạp Đảng ngày 11-9-1969, đúng vào những ngày cả nước buồn thương đưa tiễn Bác về cõi vĩnh hằng; năm nay vừa vinh dự nhận Huy hiệu 50 tuổi Đảng về...”.
Ông kể, “Hôm ấy đơn vị tôi ra quân trong tinh thần biến đau thương thành hành động, kiên quyết lập công dâng Bác. Bên bờ con suối Gia Nhiên, làng Huỳnh thuộc tỉnh Gia Lai, những người lính trẻ chúng tôi đã lần đầu tiên đối diện với xe tăng M.48 “như một chiếc lô cốt di động khổng lồ và dữ dằn như một con mãnh thú”. Chúng tôi đã dùng B.41 đánh gần “như giáp lá cà” với chúng và bắn cháy tại chỗ 4 chiếc. Riêng tôi cũng bắn hạ được 1 “thằng”! Tôi được kết nạp vào Đảng ngay khi trận địa vẫn còn vương lửa khói!”...
Năm ấy, ông mới vừa tròn 19 tuổi…
Tôi gợi hỏi cảm tưởng, ngày ông vinh dự làm nhiệm vụ “vinh quang con đứng bên Người”. Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Lâm tâm sự: “Ngày 15-7-1981, sau 13 năm chiến đấu trên nhiều chiến trường, tôi nhận quyết định về công tác tại BTL Lăng. Hôm đầu tiên được giao nhiệm vụ trực ban, tôi mặc bộ lễ phục nghiệp vụ thật trang nghiêm, qua gương thấy mình thật đẹp và chững chạc. Tôi nghĩ, hình như nhà thơ Phạm Ngọc Cảnh đã nói giùm tôi cũng như các chiến sĩ danh dự được đứng gác bên Bác trong bài thơ “Trăng lên”: Con đứng gác bên thềm/ Con được là thuỷ thủ/ Thả mái chèo êm êm/ Trong mơ màng vũ trụ…, và: Con thấy cõi vô biên/ Không như lòng đã nghĩ/ Khi gặp nét thần tiên/ Trong khuôn vàng dung dị”.
Tướng Lâm cho biết thêm: đời bộ đội của ông còn có nhiều ngày đáng nhớ nữa mà dường như ngày đáng nhớ nào cũng gắn với những kỷ niệm về Bác Hồ. Hôm được tin Bác mất qua làn sóng của Đài tiếng nói Việt Nam cả đơn vị C2, K4, Trung đoàn 24 của ông đang chốt trên một điểm cao thuộc tỉnh Gia Lai đã bàng hoàng xúc động như không tin vào tai của mình nữa. Đơn vị làm lễ truy điệu Bác trong một ngày mưa tầm tã giữa rừng già Tây Nguyên. Nước mắt hoà cùng nước mưa đầm đìa những khuôn mặt lính trẻ sạm đen, hốc hác sau những ngày chiến đấu ác liệt cùng những đêm không ngủ vì thương nhớ Bác!.
Thiếu tướng kể, sinh thời Bác của chúng ta có một ý nguyện là, sau khi mất, thi hài sẽ được hoả táng. Nhưng việc giữ gìn thi hài Bác cho đời đời con cháu mai sau được bái ngưỡng lại là nguyện vọng thiêng liêng của toàn Đảng, toàn Dân, toàn Quân ta. Ý Đảng, lòng Dân đã gặp nhau...
Và gần 50 năm qua, Lăng Bác cùng với Quảng trường Ba Đình, Bảo tàng Hồ Chí Minh, Khu di tích nhà sàn của Bác tại Phủ Chủ tịch và Đài tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ trên đường Bắc Sơn đã thực sự trở thành thành mảnh đất thiêng liêng; một trung tâm văn hoá - lịch sử, một quần thể công trình kiến trúc độc đáo; là biểu tượng của tinh thần đại đoàn kết dân tộc; nơi hội tụ tình cảm, niềm tin của nhân dân cả nước; một không gian thiêng của Dân tộc; một vườn sinh thái có tầm cỡ quốc gia với rất nhiều loại cây, loài hoa quý. Tất cả là niềm tự hào của Thăng Long - Hà Nội có hơn 1.000 năm tuổi... để hàng triệu triệu người từ khắp nơi về tưởng nhớ, chiêm ngưỡng, thể hiện tình cảm kính yêu của mình đối với Bác và nguyện mãi mãi đi theo con đường mà Người đã vạch ra!; đồng thời là điểm đến hấp dẫn của bạn bè quốc tế. Kể từ ngày khánh thành (29-8-1975) đến nay đã có hàng chục triệu lượt người vào Lăng viếng Bác, trong đó có hơn 9 triệu khách nước ngoài đến từ hơn 160 quốc gia và các tổ chức quốc tế...
Đúng như phát biểu tại Hội nghị kỷ niệm 50 năm thực hiện Di chúc và giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh (1969 - 2019) vừa qua, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá quyết định ngày 29-9-1967 của Bộ Chính trị - thực hiện tới mức tốt nhất nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài của Chủ tịch Hồ Chí Minh và xây dựng công trình Lăng của Người là một quyết định lịch sử. Ông nói: "Đây là một chủ trương đúng đắn, thể hiện lòng Dân ý Đảng, với truyền thống đạo lý uống nước nhớ nguồn và tình cảm, lòng kính yêu vô hạn của các thế hệ người dân Việt Nam đối với Bác”. Thủ tướng khẳng định: việc giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh để tên tuổi, hình ảnh, sự nghiệp vĩ đại và công lao to lớn của Người mãi mãi khắc ghi vào con tim, khối óc của mỗi người dân đất Việt, mãi mãi là biểu tượng của tinh thần đoàn kết dân tộc, thống nhất đất nước của nhân dân Việt Nam.
Nghe Tướng Nguyễn Ngọc Lâm kể, có cô giáo dạy học ở vùng cao chỉ ao ước được một lần đưa chồng con về Hà Nội viếng Bác một lần, gợi tôi nhớ lại, khi nhà tôi còn ở “phố nhà binh”, bạn tôi - nhà văn Hoàng Đình Quang từ Thành phố Hồ Chí Minh ra dự Đại hội Nhà văn, sáng sớm tinh mơ đã kéo bằng được tôi dẫn đến Quảng trường Ba Đình xem bộ đội đổi gác, chào cờ; đưa cả điện thoại cầm tay ghi bài hát gửi vào cho vợ nghe…trực tiếp. Còn cô bạn tôi hiện định cư ở nước ngoài, trong một lần về nước được đến Quảng trường Lăng Bác, thấy lá Quốc kỳ được những chiến sĩ Quân đội Nhân dân cao lớn, đẹp trai kéo lên đã không cầm nổi được nước mắt…và chị bảo “đó là Tổ quốc!”.
Trước khi kết thúc những dòng hoài niệm đầy xúc động về Bác, Thiếu tướng Trần Ngọc Lâm, tâm sự rằng, có đồng chí thương binh hỏng mắt vào viếng Bác nói, tuy không nhìn thấy Bác, nhưng cảm nhận được hơi ấm từ Bác; lại có những đồng chí, đồng bào ra Hà Nội vì bức xúc chuyện nọ chuyện kia, sau khi vào viếng Bác và xem phim Những giờ phút cuối cùng bên Bác, tự nhiên thấy lòng mình lắng lại, dịu đi...
Ông tâm sự tự đáy lòng: “Đúng như nhà thơ Tố Hữu viết trong bài “Bác ơi”: Yêu Bác, lòng ta trong sáng hơn anh ạ!”…
Và, tôi đã đọc những cuốn sách về Tây Nguyên, đã xem cuốn “Khoảng lắng của ký ức” (Nxb Công an Nhân dân , 2017) của Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Lâm, hôm nay, trong lúc đi thể dục buổi sáng cùng ông về tôi lại được nghe ông đọc câu thơ đầy chất lính, nặng trĩu tình đồng đội: Đã tưởng trái tim thành sắt thép/ Bỗng dưng rưng rức kỷ niệm qua/ Đồng đội trăm người nằm xuống cả/ Ôi tấm Huân chương máu bạn ta!
Tôi muốn đọc lại một lần nữa câu thơ mà tướng Lâm vừa nhắc: “Yêu Bác, lòng ta trong sáng hơn”!
Thập Tam trại, tháng Tám mùa Thu 2019
NGÔ VĨNH BÌNH