Trong những năm gần đây, quan hệ giữa Nhật Bản và các nước Tiểu vùng Mê Công được đánh giá là phát triển không ngừng kể cả về bề rộng lẫn chiều sâu, mở ra triển vọng hợp tác mới giữa các bên.

Mặc dù trong giai đoạn khủng hoảng kinh tế nhưng Chính phủ Nhật Bản đã quyết định dành khoản ngân sách hỗ trợ riêng cho các nước thuộc Tiểu vùng Mê Công 20 triệu USD, Việt Nam đang thực hiện hai dự án bằng nguồn ngân sách hỗ trợ trên.

Hội nghị cấp cao Mê Công - Nhật Bản lần thứ nhất vừa diễn ra tại Nhật Bản từ ngày 6 đến ngày 8-11-2009 là sự kiện quan trọng nhằm thúc đẩy sự hợp tác mạnh mẽ giữa Nhật Bản và các nước tiểu vùng sông Mê Công.

Thủ tướng nước chủ nhà Y-u ki-ô Ha-tô-y-a-ma khẳng định, chính quyền mới của Nhật Bản sẽ tiếp tục nỗ lực và đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối xây dựng khu vực Tiểu vùng sông Mê Công phát triển và thịnh vượng hơn.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Thủ tướng các nước Cam-pu-chia, Lào, Mi-an-ma và Thái Lan phát biểu ý kiến, đều đánh giá cao sáng kiến của Chính phủ Nhật Bản tổ chức Hội nghị cấp cao Mê Công - Nhật Bản và đăng cai tổ chức hội nghị, nhất là quyết tâm chính trị của Thủ tướng Ha-tô-y-a-ma trong việc tổ chức hội nghị cấp cao như đã thỏa thuận, thể hiện cam kết mạnh mẽ của Chính phủ và nhân dân Nhật Bản với cơ chế hợp tác này.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, việc tổ chức Hội nghị cấp cao Mê Công - Nhật Bản thể hiện bước phát triển vượt bậc, tiếp tục khẳng định quyết tâm của các nước Tiểu vùng Mê Công và Nhật Bản trong việc thúc đẩy cơ chế hợp tác này lên tầm cao mới. Thủ tướng nêu rõ, nằm ở vị trí cửa ngõ của Tiểu vùng sông Mê Công, Việt Nam rất coi trọng và tích cực tham gia hợp tác Tiểu vùng sông Mê Công, nhất là cơ chế hợp tác Mê Công - Nhật Bản. Việt Nam sẵn sàng cùng Nhật Bản và các nước xây dựng các kế hoạch hợp tác dài hạn giữa các nước Tiểu vùng sông Mê Công và Nhật Bản, vì mục tiêu chung là cùng phát triển và nhanh chóng thu hẹp khoảng cách phát triển của các nước trong khu vực.

Hội nghị đã trao đổi và tìm ra các biện pháp để tăng cường và mở rộng hợp tác giữa các nước Tiểu vùng sông Mê Công và Nhật Bản, xây dựng và củng cố mối quan hệ hợp tác nhiều mặt, trên nhiều lĩnh vực, không chỉ giới hạn trong quan hệ kinh tế mà cả chính trị, văn hóa và các lĩnh vực khác, trên hết là tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp, thân thiện giữa các dân tộc.

Trưởng đoàn các nước đã tập trung trao đổi ý kiến về vấn đề xúc tiến phát triển toàn diện Tiểu vùng sông Mê Công, trong đó tập trung vào phát triển hạ tầng cơ sở, kết nối giao thông, phát triển nguồn nhân lực cũng như bảo vệ môi trường. Để làm được điều đó, các Thủ tướng cho rằng cần huy động nhiều nguồn lực kết hợp việc hài hòa hệ thống luật pháp của các nước nhằm tạo thuận lợi cho các hoạt động đầu tư và thương mại xuyên biên giới.

Qua Hội nghị, Việt Nam khẳng định sẵn sàng giữ vai trò tích cực trong quan hệ hợp tác giữa các nước Tiểu vùng sông Mê Công và Nhật Bản.

Hội nghị cấp cao Mê Công - Nhật Bản lần thứ nhất đã ra "Tuyên bố Tô-ky-ô" nhấn mạnh những nội dung hợp tác, trong đó có việc tăng cường hợp tác bảo vệ môi trường và đối phó với tình trạng biến đổi khí hậu trong vòng 10 năm tới theo sáng kiến khởi động "Mười năm hướng tới Mê Công Xanh". Tuyên bố Tô-ky-ô cũng nêu rõ: Nhằm thúc đẩy hơn nữa sự phát triển của Tiểu vùng sông Mê Công, Nhật Bản cam kết viện trợ 500 tỷ yên (5,5 tỷ USD) cho các nước trong tiểu vùng trong vòng ba năm tới kể từ năm 2010. Nhật Bản cũng sẽ mở rộng quy mô cung cấp viện trợ phát triển chính thức (ODA) cho các nước Tiểu vùng sông Mê Công, đặc biệt là Việt Nam, Lào và Cam-pu-chia; tiếp tục hỗ trợ cải thiện cơ sở hạ tầng, thực hiện các chương trình hỗ trợ đào tạo tay nghề. Nhật Bản đã cam kết mời khoảng 30.000 người, chủ yếu là thanh niên, ở các nước Tiểu vùng sông Mê Công sang Nhật Bản trong vòng ba năm tới thông qua hình thức hội thảo và các chương trình giao lưu nhằm mở rộng hoạt động giao lưu nhân dân.

Đình Anh