Lực lượng C03 Bộ Công an khám xét trụ sở Tập đoàn Tân Hoàng Minh tại Hà Nội tối 5-4-2022 nơi làm việc của ông Đỗ Anh Dũng, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc tập đoàn.

Hiện có rất nhiều các nhà môi giới chào mời khách hàng mua trái phiếu doanh nghiệp bất động sản, kỳ hạn từ 12 đến 48 tháng, lãi suất cao. Với những hứa hẹn hấp dẫn như bỏ 1 tỷ đồng để mua trái phiếu sẽ có lãi cao hơn gửi tiết kiệm từ 50 triệu đồng/năm trở lên. Các chuyên gia lo ngại về “bong bóng tài sản” và những rủi ro đến kinh tế vĩ mô từ tình trạng các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp bất động sản, vừa tăng phát hành trái phiếu riêng lẻ với lãi suất cao.

Dùng lãi cao làm “mồi nhử”

Những năm gần đây, thị trường trái phiếu doanh nghiệp ở nước ta có bước phát triển mạnh mẽ, quy mô vốn huy động liên tục tăng lên qua các năm. Một trong những nguyên nhân chính tạo lên sức hút của trái phiếu doanh nghiệp là lãi suất do doanh nghiệp phát hành trái phiếu đưa ra luôn ở mức cao. Cụ thể, theo tính toán, trên thị trường tài chính, hiện bình quân lãi suất trái phiếu doanh nghiệp (trừ trái phiếu ngân hàng) thường ở mức khoảng 9,9%/năm; riêng lĩnh vực bất động sản, lãi suất trái phiếu có thể dao động từ 9,5-11%/năm, cao hơn nhiều so với lãi suất gửi tiết kiệm kỳ hạn dài trên 12 tháng khoảng 5,5-6,5%/năm. Trong điều kiện ảnh hưởng của dịch Covid-19, hoạt động sản xuất kinh doanh gặp khó khăn thì mức lợi nhuận này đã khiến cho số người lựa chọn trái phiếu doanh nghiệp để đầu tư ngày càng nhiều.

Tuy nhiên, có một thực tế mà các nhà đầu tư nên biết, đó là thị trường trái phiếu doanh nghiệp vẫn có không ít sản phẩm “Trái phiếu 3 không” (không tài sản đảm bảo, không bảo lãnh thanh toán, không xếp hạng tín nhiệm). Một số doanh nghiệp có quy mô nhỏ nhưng huy động vốn với khối lượng lớn, lãi suất cao, phát hành không có tài sản bảo đảm hoặc chất lượng tài sản bảo đảm kém. Như vậy, sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với nhà đầu tư .

Xét về bản chất, phát hành trái phiếu doanh nghiệp là việc huy động vốn, trong đó doanh nghiệp “ghi nợ” nhà đầu tư, bao gồm nợ gốc và nợ lãi trái phiếu. Do vậy, chất lượng tài sản bảo đảm tỷ lệ nghịch với tỷ lệ rủi ro của nhà đầu tư. Nói cách khác, chất lượng tài sản bảo đảm của đơn vị phát hành trái phiếu càng thấp thì tỷ lệ rủi ro đối với nhà đầu tư càng cao. Trên thực tế, trong nhiều vụ việc thì nhiều nhà đầu tư cá nhân không quyết định theo sự cân nhắc, đánh giá của mình mà thường nhìn vào đám đông, thông tin đánh bóng quảng cáo để đầu tư.

Xử nghiêm vi phạm phát hành trái phiếu và đấu giá đất

Ngày 7-4-2022, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái ký ban hành Công điện số 304/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về chấn chỉnh hoạt động thị trường trái phiếu doanh nghiệp và đấu giá quyền sử dụng đất. Công điện nêu rõ: Ngày 5-4, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an có Quyết định khởi tố vụ án Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, xảy ra tại Tập đoàn Tân Hoàng Minh và các tổ chức, đơn vị có liên quan, tiến hành điều tra, xác minh một số hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật liên quan đến phát hành trái phiếu, huy động tiền của nhà đầu tư của các công ty thành viên thuộc Công ty trách nhiệm hữu hạn Thương mại Dịch vụ khách sạn Tân Hoàng Minh.

Để bảo đảm thị trường trái phiếu doanh nghiệp hoạt động ổn định, lành mạnh, minh bạch, an toàn, phát triển bền vững và hoạt động đấu giá quyền sử dụng đất tuân thủ quy định pháp luật, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu, Bộ trưởng Bộ Công an chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương, khẩn trương phối hợp với các cơ quan liên quan điều tra, xác minh để xử lý nghiêm minh hành vi vi phạm theo đúng quy định của pháp luật, bảo đảm các hoạt động phát hành, đầu tư và sử dụng vốn trái phiếu doanh nghiệp đúng mục đích, hiệu quả, lành mạnh, minh bạch, ổn định, an toàn, góp phần phát triển sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và ổn định kinh tế vĩ mô….

Thủ tướng cũng yêu cầu khẩn trương rà soát các quy định pháp luật liên quan đến thị trường trái phiếu doanh nghiệp và phát hành, đầu tư trái phiếu doanh nghiệp để kịp thời sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung nhằm tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý, giám sát thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bảo đảm thị trường phát triển lành mạnh, minh bạch. Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉ đạo rà soát, tăng cường kiểm tra, thanh tra hoạt động tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất, bất động sản ở các địa phương. Đối với những trường hợp có biểu hiện bất thường, gây mất ổn thị trường, kịp thời xác minh, làm rõ các sai phạm, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật không để xảy ra trục lợi…

Các chuyên gia tài chính cho rằng, để thị trường trái phiếu doanh nghiệp trở thành một kênh huy động vốn quan trọng, hiệu quả và hạn chế tối đa rủi ro, các nhà đầu tư cần tỉnh táo trước những lời chào mời hấp dẫn, những mức lãi suất cao bất thường trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Lãi suất cao sẽ luôn đi kèm với nguy cơ rủi ro cao. Vì vậy, nhà đầu tư không nên mua trái phiếu thông qua chào mời của các tổ chức cung cấp dịch vụ như công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại khi chưa tìm hiểu kỹ về tình hình tài chính của doanh nghiệp phát hành. Nhà đầu tư cũng cần có kiến thức để sàng lọc và đánh giá sơ bộ một số trái phiếu đang lưu hành trên thị trường.

Võ Hóa