Vượt qua thời kỳ khó khăn, hậu quả của lối tư duy duy ý chí đã khiến Trung Quốc bị tụt hậu nhiều thập niên so với các nước Đông á thì chiến lược mở cửa từ những năm 70 của thế kỷ trước, đặc biệt là 10 năm trở lại đây, Trung Quốc đã có những bước tiến ngoạn mục, đạt được nhiều thành tựu nổi bật, thể hiện rõ nét ở ba điểm sau đây: ổn định chính trị, xã hội với mô hình xây dựng xã hội hài hòa; tăng trưởng kinh tế nhanh nhất thế giới, đưa Trung Quốc thành cường quốc kinh tế thứ ba thế giới; nâng cao vị thế Trung Quốc trong khu vực và trên thế giới, đưa Trung Quốc thành một đối tác có trọng lượng trong các vấn đề toàn cầu.

Thật khó tưởng tượng được Trung Quốc đất rộng (gần 10 triệu km2), người đông (hơn 1,3 tỷ người), lại đạt được sự ổn định, công bằng trong xã hội. Sau những biến động dữ dội của cuộc Đại cách mạng văn hóa, Đảng và Nhà nước Trung Quốc đứng đầu là lãnh tụ Đặng Tiểu Bình đã hoạch định chiến lược mới xây dựng Trung Quốc theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Một loạt chính sách được ban hành, vừa đẩy nhanh việc xây dựng các thành phố, đô thị hiện đại, vừa chú trọng xây dựng nông thôn mới. Nhờ đó, các vấn đề nóng bỏng bức xúc trong xã hội được giải quyết, tạo sự đồng thuận cao trong các tầng lớp dân cư. Bên cạnh việc tăng cường vai trò quản lý điều hành của Chính phủ Trung ương, Trung Quốc mạnh dạn phân cấp quản lý, tạo cho các tỉnh, thành phố quyền chủ động sáng tạo trong hoạch định các kế hoạch, chương trình phát triển. Đại hội XVI Đảng Cộng sản Trung Quốc với thế hệ các nhà lãnh đạo là thế hệ thứ 4 trẻ hơn, có năng lực và trình độ, có tư duy mới, đã đề ra chiến lược xây dựng CNXH mang màu sắc Trung Quốc mà cốt lõi là tạo dựng một xã hội hài hòa: hài hoà giữa nông thôn và miền núi, hài hòa giữa trí thức và người lao động, hài hòa trong các tầng lớp dân cư, hài hòa giữa bộ máy cầm quyền và nhân dân, hài hòa giữa kinh tế và văn hóa, xã hội... Đây quả là chìa khóa thành công cho việc tạo dựng một xã hội ổn định để tập trung nhân tài vật lực cho phát triển kinh tế.

Các nhà quan sát quốc tế đã nhận xét là tiếp theo sự thần kỳ Nhật Bản, sự thần kỳ của các nước công nghiệp mới thì Trung Quốc là hiện tượng thần kỳ kinh tế đã làm thay đổi sâu sắc bản đồ địa chính trị toàn cầu. Từ một nước nông nghiệp nghèo nàn lạc hậu, chỉ trong 20 năm, Trung Quốc đã giải quyết thành công các bài toán kinh tế rất phức tạp. Đó là việc nâng cao sản lượng lương thực, đáp ứng được nhu cầu cho hơn 1,3 tỷ người, Trung Quốc từ nước phải nhập khẩu lương thực thành nước có sản lượng ngũ cốc lớn nhất thế giới. Đó là việc phát triển các ngành công nghiệp mũi nhọn, trung tâm là chế tạo máy, năng lượng, giao thông, luyện kim. ít ai ngờ Trung Quốc ngày nay đã đạt trình độ khoa học công nghệ tương đương Mỹ và Nga trong nhiều lĩnh vực mà lâu nay hai nước này vẫn nắm độc quyền. Việc Trung Quốc phóng thành công tàu vũ trụ Thần Châu có người điều khiển là bước đột phá trong công nghệ vũ trụ. Trung Quốc cũng là cường quốc hạt nhân, cường quốc hàng không và hàng hải, chế tạo được các loại máy bay, tàu vận tải cỡ lớn xuyên đại dương. Nét đặc sắc của kinh tế Trung Quốc là việc xây dựng các đặc khu kinh tế, mở đầu là Hạ Môn năm 1978 rồi đến Thẩm Quyến và nhiều khu vực tại các tỉnh ven biển phía đông lục địa Trung Quốc. Ngày nay nếu ai đã đến các khu vực này hẳn sẽ thấy công nhân Trung Quốc đi làm bằng xe ô tô riêng và cảnh quan không khác gì các khu công nghiệp sầm uất, hiện đại ở Tây Âu hay Bắc Mỹ. Còn nếu đến khu phố Đông Thượng Hải thì hẳn sẽ kinh ngạc bởi tốc độ đô thị hóa ở đây: Cả một vùng sình lầy hàng chục vạn héc-ta 20 năm trước giờ đã mọc lên các khu phố hiện đại với các ngôi nhà cao tầng trên dưới 50 tầng, chẳng khác gì thành phố Niu Yóoc. Hai bên sông Hoàng Phố giờ đây là hai bức tranh về một nước Trung Quốc cổ kính và hiện đại, bên này sông là những khu phố cổ buôn bán sầm uất theo kiểu cổ truyền còn bên kia, khu phố Đông là một đô thị văn minh với điểm nhấn là tháp truyền hình Thượng Hải cao hơn 500 mét. Có thể kể ra rất nhiều ví dụ về sự kỳ diệu của nền kinh tế Trung Quốc nhưng tựu trung lại, Trung Quốc liên tục dẫn đầu thế giới về sự tăng trưởng trên dưới 10%/năm và năm 2009 dù thế giới lâm vào khủng hoảng trầm trọng nhất kể từ những năm 1930 thế kỷ 20 thì Trung Quốc vẫn đạt tốc độ tăng trưởng 7,9% trong 6 tháng đầu năm 2009. Gói kích cầu 4.000 tỷ nhân dân tệ (gần 600 tỷ USD) mà Trung Quốc chi đã tỏ ra có hiệu quả. Hiện tại Trung Quốc đã vươn lên vị trí cường quốc kinh tế thứ ba thế giới với tổng sản phẩm quốc nội đạt 3.500 tỷ USD năm 2007, hơn 4.000 tỷ năm 2008 ,vượt Đức và chỉ xếp sau Mỹ và Nhật Bản. Người ta tiên đoán chỉ sau một vài thập niên tới, nền kinh tế Trung Quốc sẽ vươn lên đứng đầu thế giới.

Trong bản đồ địa chính trị toàn cầu, nếu cách đây ít năm, Trung Quốc dường như bị lép vế trong bộ ba cường quốc Mỹ - Nga - Trung thì nay Trung Quốc là một cực mạnh trong trật tự thế giới đa cực. Trung Quốc đã có chuyển biến quan trọng về chiến lược đối ngoại, chuyển từ thế thụ động sang chủ động tiến công, trong đó vừa ưu tiên xây đắp mối bang giao với các nước láng giềng vừa vươn mạnh ra thế giới. Trung Quốc đã thiết lập các mối quan hệ đối tác chiến lược vững chắc với Nhật, Mỹ, Nga, CHLB Đức, Anh, Pháp và nhiều nước công nghiệp hóa cao, đồng thời đẩy mạnh quan hệ hợp tác nhiều mặt với châu Phi, châu Mỹ La-tinh. Trung Quốc hiện có nguồn dự trữ ngoại tệ lớn nhất thế giới và dòng vốn của Trung Quốc đã đổ vào thị trường Mỹ và các nước công nghiệp khác lên đến nhiều trăm tỷ đô-la. Trung Quốc đang đóng vai trò thiết yếu ở Liên hợp quốc, các diễn đàn quốc tế và khu vực.

60 năm nước CHND Trung Hoa là một cột mốc sáng ngời trong lịch sử hơn 5.000 năm của dân tộc Trung Quốc vĩ đại.

Trần Nhung