Vị trí cột điện 143, thuộc đường dây 220kv Tuyên Quang - Thái Nguyên được trồng ngay đầu hồi nhà CCB Nguyễn Văn Tuyên.

Gần 20 năm qua, đường dây 220kv Tuyên Quang - Thái Nguyên nằm vắt vẻo trên nhà cửa, đất đai, cây cối… khiến cuốc sống nhiều gia đình bị đảo lộn; con cái họ lớn lên nhưng không thể xây dựng, mở mang thêm nhà cửa để ở; sổ đỏ biến thành giấy vụn, đất thổ cư thì biến thành đất hành lang lưới điện/đất trồng cây lâu năm. Nỗi khổ cực đã và đang bao trùm lên những hộ dân này suốt gần 20 năm qua khiến họ thiệt đơn thiệt kép…

Đi thì khó, ở thì lo

Trong đơn gửi về Báo CCB Việt Nam, ngoài trường hợp hộ gia đình CCB Nguyễn Văn Bình ở thị trấn Hùng Sơn, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên mà Báo CCB Việt Nam đã phản ánh, gần 10 hộ dân của các xã Yên Lãng, Tiên Hội, Tân Thái, thị trấn Hùng Sơn cho rằng: Gần 20 năm qua, họ phải ở dưới đường dây 220kv là điều quá nguy hiểm, không thể yên tâm làm ăn và sinh sống. Nỗi sợ hãi càng bao trùm khi mà màn đêm buông xuống, dùng bút thử điện gí vào bắt cứ vật dụng, cây cối… đều có điện phát sáng, khiến họ khiếp sợ.

Ông Nguyễn Văn Dậu, nhà ở xóm Suối Cái, xã Tân Thái, chia sẻ: 18 năm nay sống dưới làn dây điện 220kv, không ngày nào yên ổn, cứ tối đến vợ tôi sang nhà con gái, còn tôi thì ra quán bán hàng ăn sáng ngoài tỉnh lộ 270 ngủ. Ở nhà, dường như hai vợ chồng chỉ sinh hoạt chút ít vào ban ngày, nấu nướng, ăn uống và để đồ chứ tối đến không dám ngủ.

Cùng chung cảnh ngộ, 3 chị em bà Bùi Thị Mai, Bùi Thị Mây và ông Bùi Văn Mùi, trú tại xóm 7, xã Hùng Sơn (nay là thị trấn Hùng Sơn) còn khổ sở hơn. Mảnh đất của 3 chị em ông được bố mẹ chia làm 3 mảnh, bám đường 270. Vị trí nhà, đất của 3 chị em lại nằm thấp hơn mặt đường 270 vài mét, khiến cho việc đi lại, mưa xuống là sân nhà biến thành cái bể nước.

Đến nay, sau gần 20 năm sinh sống dưới đường dây 220kv, căn nhà của bà Mai, bà Mây xuống cấp trầm trọng, còn 5 gian nhà lợp ngói của ông Bùi Văn Mùi cạnh đó đành bỏ hoang, biến thành nơi… nuôi chó; con cái của các ông bà phải đi tá túc nhà người thân!

Nhiều chuyện bi hài còn xảy ra đối với hộ gia đình ông Phạm Văn Bộ và vợ là bà Lương Thị Hậu, trú tại xóm Đồng Đàm, xã Yên Lãng. Bà Hậu cho biết: Diện tích của gia đình ông bà theo kê khai, sử dụng hơn 1.100m2, trên đất có căn nhà cấp 4, nhưng sau khi đường dây điện làm xong năm 2007, một thời gian sau nhiễm điện, lo sợ bị ảnh hưởng nên ông bà bỏ căn nhà, sang ở nhờ nhà cậu con trai lớn. Nhưng điều trớ trêu là căn nhà của người con trai được xây dựng trên vị trí đất trồng cây lâu năm, nên khi tiến hành xây dựng, chính quyền đến lập biên bản vi phạm đất đai, trật tự xây dựng và xử phạt hành chính do xây dựng trên đất chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất…

Sớm giải quyết nguyện vọng của dân

Còn đối với gia đình CCB Nguyễn Văn Tuyên, trú tại xóm Trung Na, xã Tiên Hội được Dự án trồng cây cột điện 220kv ngay sát đầu hồi căn nhà mái bằng 1 tầng của gia đình ông. Bao năm qua, đường dây điện án ngữ, vắt vẻo trên mái nhà khiến cuộc sống của gia đình ông Tuyên đảo lộn.

Theo CCB Tuyên, có những chuyện khó hiểu nhằm không phải di dời, bố trí tái định cư cho gia đình ông. “Thiết kế ban đầu, vị trí cột điện số 143 nằm trọn ở gian nhà đầu hồi hướng tây, đến giờ vẫn còn in vết sơn đánh dấu vị trí chân cột trên móng nhà. Nhưng chẳng hiểu sao, để tránh đền bù, tránh phải di dời bố trí tái định cư cho gia đình tôi nên khi triển khai Dự án lại đặt dịch cột điện ra cách đầu hồi nhà tôi khoảng 7m” -  ông Tuyên cho biết.

Vẫn theo CCB Tuyên, gia đình ông hiện có 2 cặp vợ chồng, 6 nhân khẩu đang sinh sống trong căn nhà vài chục mét vuông, được xây dựng hơn 20 năm trước. Đáng buồn hơn là cháu trai đích tôn của ông hiện nay không được bình thường như con trẻ nhà hàng xóm - dù cháu đã bước sang 8 tuổi nhưng không thể qua được lớp 1!

Nỗi khổ của một số hộ dân huyện Đại Từ đã và đang phải sinh sống dưới làn dây 220kv Tuyên Quang - Thái Nguyên không thể kể hết. Mới đây, tiếng kêu của họ được Bí thư Huyện ủy Đại Từ tiếp nhận.

Tại buổi tiếp các hộ dân ngày 8-1-2025, Bí thư Huyện ủy Đại Từ - Nguyễn Thành Minh đã ghi nhận những ý kiến, kiến nghị của người dân. Trong đó, hầu hết các ý kiến cho rằng “Chưa nhận được tiền bồi thường, hỗ trợ; chính quyền thời điểm trước đã lập hồ sơ bồi thường, hỗ trợ không đúng quy định của Chính phủ, của tỉnh Thái Nguyên tại thời điểm triển khai đường dây 220kv…”.

Ngoài ra, qua tìm hiểu từ người dân họ đều có nguyện vọng được di dời nhà cửa ra khỏi đường đây 220kv; cũng có hộ gia đình mong muốn, nếu không di dời họ ra khỏi đường điện thì ngoài phạm vi, diện tích đất hành lang ATLĐ đang chiếm hữu trên đất của dân, những vị trí cạnh đó không nằm trong hành lang, đủ điều kiện được chuyển đổi sang đất ở thì chính quyền cần có chính sách đặc thù, làm các thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất vườn, ao sang đất ở cho họ… Đối với các hộ khác không còn đất do hành lang lưới điện bao chiếm gần hết diện tích đất, thì sớm bố trí tái định cư cho họ như hộ CCB Nguyễn Văn Bình ở thị trấn Hùng Sơn, hay như hộ gia đình CCB Nguyễn Văn Tuyên và hộ bà Bùi Thị Mây, Bùi Thị Mai.

Chính sách và các quy định đều do các cấp, các ngành đặt ra, nên thiết nghĩ, chính quyền các cấp tỉnh Thái Nguyên và Ngành Điện lực cần sớm xắn tay vào cuộc, xem xét, giải quyết tâm tư, nguyện vọng cho người dân an tâm, ổn định cuộc sống. Cần nhắc lại rằng, người dân Đại Từ đã dành đất ở cho Ngành Điện xây dựng đường điện cao thế đi qua, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, thì Thái Nguyên cũng nên có chính sách, tạo điều kiện cho họ an tâm, ổn định cuộc sống… Vướng mắc ở đâu, tắc khâu nào thì đề xuất Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ có cơ chế, chính sách đặc thù, trong tình trạng khẩn cấp và giao cho Thái Nguyên thực hiện giống như trường hợp Dự án lấy nước sông Hồng để hồi sinh sông Tô Lịch mới đây được Chủ tịch T.P Hà Nội - Trần Sỹ Thanh đề xuất xin Thủ tướng đồng ý, giao Hà Nội triển khai ngay, chứ không theo quy định thì trình tự, thủ tục sẽ lại “đang lòng vòng ở đâu đó”…

Bài và ảnh: Tư Hoành