Trong hai ngày 3 và 4-4-1965, đế quốc Mỹ huy động 454 lượt máy bay các loại, ném 627 quả bom phá, 58 quả bom nổ chậm, bắn hàng trăm quả tên lửa, rốc két vào khu vực cầu Hàm Rồng và các trọng điểm của ta. Với tinh thần “Không có gì quý hơn độc lập tự do”, quân và dân Hàm Rồng đã đoàn kết, anh dũng chiến đấu tạo thành thế trận chiến tranh nhân dân vững chắc, bắn rơi 47 máy bay địch, trong đó có 31 chiếc rơi tại chỗ; tiêu biểu là Trung đội nữ dân quân Nam Ngạn với nữ Anh hùng Ngô Thị Tuyển, Trung đoàn pháo cao xạ H28, 2 biên đội Không quân MIG-17, Đại đội 4 pháo cao xạ 37 ly, Đội cầu 19-5, Nhà máy điện Hàm Rồng, Đội phòng cháy chữa cháy Công an tỉnh Thanh Hoá… nhiều gia đình, lão dân quân, học sinh, sư sãi đã tham gia chiến đấu. Bác Hồ, Đảng và Nhà nước viết thư khen, tuyên dương quân và dân Hàm Rồng cùng 7 tập thế và nhiều cá nhân danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.
Đại tá Lâm Quang Đại, Phó chủ nhiệm Cục Chính trị quân chủng PK-KQ, nguyên là một phi công ZSU-30, chiến sĩ của các Anh hùng Phạm Ngọc Lan, Trần Hanh, trở thành Chính ủy Đoàn Không quân B70. Anh cho biết: Phát huy truyền thống Anh hùng, nhất là lập thành tích kỷ niệm chiến thắng Hàm Rồng, thời gian qua, Quân chủng đã kết hợp phong trào thi đua quyết thắng với cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, tạo thành bước phát triển mới, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao; chất lượng tổng hợp, trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu từng bước được nâng lên, các mặt công tác khác đều tiến bộ. Đặc biệt hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tham gia phòng chống lụt bão, tìm kiếm cứu nạn, cứu trợ và khắc phục hậu quả thiên tai. Đoàn H28 Anh hùng (được mang tên Đoàn Hàm Rồng) trước đây đã chiến đấu 921 trận, bắn rơi 120 máy bay Mỹ, (chiếc thứ 100 rơi tại Hàm Rồng), bắt 12 giặc lái; ngày nay có nhiệm vụ bảo vệ phòng tuyến phía Bắc, cơ động lực lượng phối hợp đánh địch đột nhập bay thấp bảo vệ phía đông bắc Thủ đô; đã tập trung xây dựng đơn vị vững mạnh về mọi mặt, nhiều năm liền đảng bộ đạt TSVM, Đoàn đạt “Đơn vị Quyết thắng”, năm 1997 được tặng thưởng huân chương Chiến công hạng nhất, năm 2007 được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen.
Hàm Rồng hôm nay đang được đầu tư xây dựng để trở thành điểm nhấn du lịch của tỉnh Thanh Hóa; hai bên bờ sông Mã có các khu công nghiệp, khu đô thị, khu dân cư mới. Cây cầu Hàm Rồng lịch sử được thay thế bằng cầu Hoàng Long bề thế. Bằng phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”, phường Hàm Rồng đã nâng cấp, xây dựng mới nhiều tuyến đường, trường học, công sở. Năm 2009 giá trị đầu tư đạt trên 17 tỷ đồng (trong đó nhân dân đóng góp gần 5 tỷ đồng), phường có 3 trường học trạm y tế đạt chuẩn quốc gia, 95% số dân được dùng nước sạch. Chuyển đổi cây trồng vật nuôi bằng phát triển kinh tế vườn đồi, mô hình trồng dưa bao tử, nuôi chim, thỏ... phát triển du lịch, tiểu thủ công nghiệp… Hảm Rồng đang vững bước đi lên cùng với truyền thống lịch sử văn hóa, vẫn “Sứng sững bóng cầu Hàm Rồng đứng” trong thời kỳ đổi mới.
XƯƠNG GIANG