Gần 30 năm trong quân ngũ, có lúc anh ở ngay Bộ Tham mưu BTL Biên phòng, nhưng cũng có thời gian là Đồn phó về chính trị đồn Tổng Cọt, đồn Hùng Quốc mãi Cao Bằng. Anh cho biết: Thực hiện Luật Biên giới, Hiệp ước biên giới và kết quả phân giới, cắm mốc trên tuyến biên giới Lạng Sơn… theo tổng thể thì đường biên giới hiện đại, được mô tả chi tiết cụ thể từng đoạn, có vật chuẩn, đường tuần tra đang thi công, sự phối hợp giữa hai bên có tốt hơn. Nhưng khó khăn là đường biên giới quá phức tạp về địa hình, qua sông suối, vách đá, đi tuần tra song phương chưa có tiền lệ, lại thêm nhiều đoạn bên ta đi được nhưng bạn không đi được và ngược lại, không được đi sang nhau. Tuy vậy, hai bên cũng đã có 44 lần gặp gỡ trao đổi, tiếp xúc rút kinh nghiệm chung. Quan hệ dân sự xảy ra va chạm hàng ngày có giảm nhưng dân nước bạn vẫn sang chôn mồ mả giả, thu hái sản phẩm, xâm canh… Khi mặt trời lên rực đỏ, đẩy lớp sương mù bay cao hơn, nhìn rõ những cành mơ, cành mận nở hoa trắng trên vách đá, chúng tôi lẫn vào đoàn người áo chàm xanh mang lá dong, ống dang và những sản vật của rừng đổ ra phố, ra đường trong tiếng khèn gọi bạn dập dìu.

Năm 2010, bộ đội biên phòng phối hợp với các ngành, đoàn thể tổ chức được 254 buổi tuyên truyền cho gần 14.000 lượt người về các chính sách, pháp luật, nghị định của Chính phủ về biên giới quốc gia và phát động phong trào quần chúng tham gia tự quản đường biên, cột mốc, giữ gìn ANTT khu vực biên giới. Các đồn biên phòng giao từng đoạn đường biên, cột mốc cho chính quyền xã, thôn bản, rồi lại phân công cho từng gia đình tự quản, đã có 1.620 gia đình nhận quản lý 195,49km với 389 mốc giới (hiệp ước), đồng thời củng cố 95 tổ an ninh khu vực; lực lượng dân quân, CCB và Đoàn thanh niên tham gia tuần tra biên giới được 455 lần với gần 3.000 lượt người. Quần chúng nhân dân đã cung cấp cho các đồn biên phòng 415 nguồn tin, trong đó có 366 tin liên quan đến đường biên, mốc giới và trật tự thôn bản, giúp cho bộ đội biên phòng chủ động ngăn ngừa, giải quyết tốt các vụ việc xảy ra. Như vậy là kết quả ban đầu rất khả quan.

Nếu như Chủ nhiệm chính trị Nguyễn Anh Tuấn có dáng dấp thư sinh thì Trung tá Lương Mạnh Vông, Phó chủ nhiệm hoàn toàn ngược lại. Mới 40 tuổi, người dân tộc Tày ở Văn Quan mà anh to béo, đẫy ra đến ngạc nhiên. 20 năm trong quân ngũ, Lương Mạnh Vông chỉ ra khỏi Lạng Sơn những năm đi học ở Học viện Biên phòng, Học viện Chính trị Quân sự; còn lại thì “lăn lóc” tại các đồn biên phòng Ba Sơn, Hữu Nghị, Chi Lăng, Thanh Lòa… Dọc đường gặp người dân nào anh cũng chào hỏi đúng tiếng dân tộc ấy. Anh vui vẻ: Trong năm, các đồn biên phòng tổ chức 1.244 đợt với 2.964 lượt cán bộ, chiến sĩ về bám nắm địa bàn, tuyên truyền vận động nhân dân nâng cao ý thức cảnh giác trước các âm mưu, thủ đoạn hoạt động của các loại đối tượng, thực hiện tốt phong trào vì an ninh Tổ quốc và ngày biên phòng toàn dân. Bà con phát hiện và tố giác tội phạm 18 vụ với 27 đối tượng, tự giác giao nộp 85 khẩu súng kíp tự tạo, 1 quả lựu đạn và nhiều hung khí khác. Qua những đợt “cắm bản”, bộ đội biên phòng tham gia bồi dưỡng kiến thức quốc phòng cho cán bộ và nhân dân địa phương, tham mưu cho cấp ủy cơ sở kết nạp 96 đảng viên mới, củng cố và kiện toàn 94 chi bộ, thành lập mới 2 chi bộ; cùng các cấp, các ngành, đoàn thể xây dựng 44 thôn, bản và 3.116 gia đình đạt tiêu chuẩn văn hóa. Huyện Tràng Định làm điểm mô hình bộ đội biên phòng giúp dân phát triển kinh tế xã hội đã xây một bể nước công cộng chứa 12m3 nước và hệ thống dẫn nước dài 1km về bản, đổ 240m đường bê tông nội bộ, xây dựng 5 nhà vệ sinh tại xã Đội Cấn để rút kinh nghiệm chung. Quân y các đồn phối hợp khám bệnh cho 1.856 lượt người, tiêm chủng mở rộng cho 1.950 người, cấp thuốc miễn phí trị giá gần 14 triệu đồng. Tháng giáp hạt, thiếu đói, các đồn đã ủng hộ 1.500kg gạo cho những gia đình khó khăn. Đón xuân Tân Mão, Lạng Sơn có 51 gia đình được ăn tết trong nhà “Đại đoàn kết” do bộ đội biên phòng hỗ trợ.

Chúng tôi cùng dừng lại để ngắm một cây đào rừng nở hoa sớm. Màu hoa phôi pha trong nắng nhạt và ở dưới thấp thoáng bóng áo chàm của những người Nùng, người Tày, người Dao đi chợ về trò chuyện xôn xao một khoảng trời. Mùa xuân đang về trên đường biên xứ Lạng.

Bài và ảnh: TÔ KIỀU THẨM