Tối 17-4, tỉnh Khánh Hòa long trọng tổ chức khai mạc lễ hội di tích quốc gia đặc biệt Tháp Bà Pongar Nha Trang năm 2025. Đến dự có đồng chí Nghiêm Xuân Thành, Ủy viên Trung ương Đảng- Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa. Cùng dự còn có các đồng chí lãnh đạo tỉnh Khánh Hòa; đại diện các sở, ban, ngành của tỉnh; các nhà sử học cùng đông đảo du khách và người dân địa phương.
Lễ hội di tích quốc gia đặc biệt Tháp Bà Ponagar Nha Trang diễn ra hàng năm, với các hoạt động hấp dẫn, mang đậm màu sắc tôn giáo, thu hút đông đảo sự tham gia của các cộng đồng dân tộc Kinh, Chăm, Raglai ở miền Trung, Tây Nguyên. Lễ hội được gìn giữ và lưu truyền nhằm mục đích ca ngợi và ghi nhớ công đức của Thánh mẫu Thiên Y A Na - Bà Mẹ Xứ Sở, cầu mong cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, cuộc sống bình yên, ấm no, hạnh phúc. Đây còn là dịp hội tụ các giá trị truyền thống, giao thoa văn hóa Việt - Chăm và nhắc nhở thế hệ sau nhớ về nguồn cội.
Theo tài liệu của Trung tâm bảo tồn di tích tỉnh Khánh Hòa, Tháp Bà Ponagar là một quần thể kiến trúc của Vương quốc Chămpa, được xây dựng từ thế kỷ VIII đến thế kỷ thứ XIII để thờ Nữ thần Ponagar là Mẹ Xứ sở của người Chăm. Năm 1653, khi người Việt đến tiếp thu vùng đất dinh Thái Khang (nay là tỉnh Khánh Hòa) đã tiếp biến văn hóa Chăm và coi Nữ thần Ponagar là vị Thánh Mẫu Thiên Y A Na trong đời sống văn hóa tinh thần của người Việt.
Tháp Bà Ponagar được phân bố trên 3 mặt bằng gồm: Tháp cổng; Mandapa (khu tiền đình), là nơi mà người Chăm dùng để chuẩn bị lễ vật trước khi dâng lên đền tháp) và khu đền tháp. Trong đó, khu Mandapa có 10 cột lớn phía trong xây bằng gạch nung hình bát giác và 12 cột nhỏ ở phía ngoài. Còn khu đền tháp được xây theo kiểu Chăm hoàn toàn bằng gạch. Lòng tháp rỗng tới đỉnh, cửa tháp quay về phía Đông. Mặt ngoài thân tháp có nhiều gờ, trụ. Trong đó, có tháp Đông Bắc (tháp Chính); tháp Đông Nam (tháp cổ); tháp Nam (tháp Ông) và tháp Tây Bắc (tháp Cô Cậu).
Theo đồng chí Lê Văn Hoa, Phó Giám đốc Sở VHTT & DL tỉnh Khánh Hòa, Tháp Bà Ponagar Nha Trang là di sản văn hóa tiêu biểu, nổi bật của tỉnh Khánh Hòa nói riêng và của cả nước nói chung, là tín ngưỡng văn hóa truyền thống lâu đời của cộng đồng người Việt và Chăm. Được Bộ VHTT & DL đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2012. Ngày 17-1-2025, Tháp Bà Ponagar vinh dự được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt. Đây là niềm vinh dự, tự hào, đồng thời cũng là trách nhiệm của chính quyền và nhân dân tỉnh Khánh Hòa trong việc gìn giữ, bảo tồn và tôn vinh nét đẹp, giá trị tâm linh, tín ngưỡng của di tích đến với du khách trong nước và quốc tế.
Lễ hội di tích Tháp Bà Ponagar Nha Trang sẽ được tổ chức đến hết ngày 22-4-2025 (tức ngày 25-3 Âm lịch) với nhiều nghi lễ như: Lễ rước nước; lễ mộc dục; lễ rước kiệu; lễ cầu siêu; lễ thả hoa đăng; lễ dâng hương; lễ cầu cho quốc thái dân an, … Trước khi khai mạc Lễ hội, Ban tổ chức đã thực hiện một số nghi lễ: Rước nước, rước kiệu và thả hoa đăng.
Tin, ảnh: MAI ĐÔNG