**Trần Đăng Khoa:**Nguyễn Đình Chiểu là nhà thơ lớn của dân tộc. Trong tác phẩm Lục Vân Tiên của cụ, và Truyện Kiều của cụ Nguyễn Du, có một tình tiết khá giống nhau và rất thú vị. Đó là việc nhảy xuống sông tự tử của hai cô Kiều. Lục Vân Tiên lưu lạc mấy năm. Kiều Nguyệt Nga bị bọn nịnh thần bắt đi cống Phiên. Muốn giữ trọn thuỷ chung, Kiều Nguyệt Nga tự tử. Từ trước, Kiều Nguyệt Nga có vẽ bức tượng Lục Vân Tiên, đi đâu nàng cũng mang theo. Trên đường đi cống Phiên, nàng than thở , và: Than rồi, lấy tượng vai mang/ Nhắm dòng nước chảy vội vàng nhảy ngay.

Bình về hành động này, nhà phê bình thiên tài Hoài Thanh bảo: Việc gì mà phải vội vàng nhảy ngay? Kiều Nguyệt Nga nhảy xuống sông tự tử mà vô tâm như người ta nhảy trên sân vận động. Nhịp điệu câu thơ cũng gấp gáp, láu táu đến buồn cười! Con người ấy còn cần gì phải nhảy xuống sông. Nó đã chết từ khi chưa nhảy. Nó chưa hề sống bao giờ (Toàn tập Hoài Thanh , Tập hai, trang 47- 48 ).

Còn cô Kiều của cụ Nguyễn Du sau khi bị Hồ Tôn Hiến lừa, cô đã khuyên Từ Hải ra hàng, rồi Từ Hải bị Hồ Tôn Hiến giết, cô Kiều cũng bị Hồ Tôn Hiến gả cho Thổ quan ở một địa phương xa. Đi thuyền trên sông đến nơi đó, cũng như cô Kiều của cụ Nguyễn Đình Chiểu, cô Kiều của cụ Nguyễn Du cũng quyết định nhảy xuống sông tự tử. Đây là cảnh sông Tiền Đường khi thuyền đi qua vào lúc Triều đâu nổi sóng: Cửa bồng vội mở rèm châu/ Trời cao, sông rộng một màu bao la.

Cô Kiều quyết định nhảy xuống sông. Nhưng trước khi tự tử, cô còn nhiều vân vi lắm: Giết chồng mà lại lấy chồng/ Mặt nào mà lại đứng trong cõi đời/ Thôi thì, một thác cho rồi/ Tấm lòng phó mặc trên trời dưới sông/ Trông vời con nước mênh mông/ Đem mình gieo xuống giữa dòng tràng giang...

Cũng bình về hành động tự tử của hai cô Kiều này, nhà thơ, nhà phê bình Xuân Diệu có một phát hiện khá thú vị. Cô Nguyệt Nga là dân Nam Bộ, nên tính cách có khác với cô Kiều trong Đoạn trường tân thanh. Người Nam Bộ thường rất mạnh ở tính quyết đoán, tính hành động, còn cô Kiều của cụ Nguyễn Du lại hay cả nghĩ, vân vi. Bởi thế cô Kiều Nguyệt Nga khi đã quyết tự tử rồi thì nhảy ngay, không cần đắn đo suy nghĩ, còn cô Kiều thì nghĩ mãi rồi mới nhảy. Ấy là tính cách của hai cô, cũng là sự khác biệt giữa hai bậc kỳ tài: Nguyễn Du và Nguyễn Đình Chiểu.

Anh tin là tới đây em sẽ có phát hiện mới hơn Nhà phê bình Hoài Thanh và Xuân Diệu – Nhớ gửi cho anh nhé.

TĐK