Hạn hán và xâm nhập mặn đang ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống người dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Thông tin tại Hội nghị cho biết: Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) hiện có hơn 1,9 triệu héc ta đất lúa (trong đó lúa trồng trên đất phèn hơn 802.400ha, đất phù sa 689.900ha, đất mặn 326.600ha, đất xám 88.700ha, đất cát 13.800ha và đất khác 5.600ha).

Theo T.S Nguyễn Trọng Uyên - Phân viện trưởng Phân viện Quy hoạch và Thiết kế nông nghiệp, qua thực tế điều tra, khảo sát cho thấy môi trường tự nhiên của đất đã có nhiều biến động về chế độ thủy văn, dòng chảy nguồn nước, tình trạng hạn hán và xâm nhập mặn... đã làm cho tính chất đất đai ở nhiều nơi thay đổi so với trước đây.

“Quá trình khai thác, sử dụng đất phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, nhất là việc thâm canh, tăng vụ và phát triển hệ thống đê bao kiểm soát lũ thiếu hợp lý đã làm cho chất lượng nhiều vùng đất có xu hướng cạn kiệt, thoái hóa. Trong khi đó, áp lực về nhu cầu phát triển đô thị, hạ tầng và đất ở nông thôn lên đất đai ngày một tăng” - TS Nguyễn Trọng Uyên cho biết.

Trao đổi tại Hội nghị, các nhà khoa học cho rằng đất trồng cây lâu năm ở ĐBSCL cũng có những biểu hiện suy thoái như: Chất hữu cơ trong đất thấp và cạn dần dưỡng chất, bị mặn hóa do sử dụng phân bón hóa học thiếu cân đối, nấm bệnh trong đất phát triển mạnh. Ngoài ra, cường độ thâm canh cao trong sản xuất nông nghiệp cùng sự đô thị hóa nhanh của các địa phương vùng ĐBSCL đã có những tác động tiêu cực tới sử dụng đất bền vững; việc lạm dụng nhiều thuốc bảo vệ thực vật, thuốc bị cấm cũng góp phần làm ô nhiễm nguồn nước.

TS Vũ Năng Dũng - Chủ tịch Hội Khoa học đất Việt Nam đề xuất: Để có chiến lược sử dụng tài nguyên đất bền vững, nhất là trong điều kiện chịu tác động của biến đổi khí hậu, ĐBSCL cần sớm xây dựng cơ sở khoa học về cơ cấu sử dụng đất bền vững, thích hợp cho đất canh tác nông nghiệp, đất nuôi trồng thủy sản, đất lâm nghiệp, đất ở đô thị, nông thôn, đất khu công nghiệp...

“Tài nguyên đất của vùng là có hạn, sử dụng tài nguyên đất bền vững đồng nghĩa với phát triển bền vững ĐBSCL, biến vùng này thành vùng kinh tế phát triển trù phú của đất nước. Những nguy cơ hiện hữu trên cần được nghiên cứu, cảnh báo và có giải pháp ngăn chặn” - TS Vũ Năng Dũng khuyến nghị.

Hồng Đăng