Để làm giảm nguy cơ nhiễm bệnh thì điều quan trọng là cần biết rõ các đường lây truyền HIV điển hình. Từ đó có được biện pháp phòng ngừa phù hợp nhằm phòng lây nhiễm. Đối với đối tượng bị nhiễm bệnh, biết được các đường lây nhiễm để tránh lây nhiễm cho đối tượng khác.
Lây truyền HIV qua đường máu
HIV có nhiều trong máu toàn phần cũng như trong các thành phần của máu như hồng cầu, tiểu cầu, huyết tương, các yếu tố đông máu. Do đó, HIV có thể lây truyền qua máu và các chế phẩm của máu có nhiễm HIV. Lây truyền HIV từ người này sang người khác qua các dụng cụ xuyên chích qua da như trong các trường hợp sau: Dùng chung bơm kim tiêm, nhất là với người tiêm chích ma túy; dùng chung các loại kim xăm trổ, kim châm cứu, các dụng cụ xăm lông mi, xăm mày, lưỡi dao cạo râu...; dùng chung hoặc dùng khi chưa được tiệt khuẩn đúng cách các dụng cụ phẫu thuật, dụng cụ khám chữa bệnh... có xuyên cắt qua da; lây truyền qua các vật dụng có thể dính máu của người khác trong các trường hợp như dùng chung bàn chải đánh răng; lây truyền qua các tiếp xúc trực tiếp với máu khác, như bị dính máu của người nhiễm HIV vào nơi có các vết thương hở hoặc da, niêm mạc bị xây xát; lây truyền qua truyền máu và các sản phẩm của máu hoặc ghép các mô, các tạng... bị nhiễm HIV hoặc qua các dụng cụ truyền máu, lấy máu... không được tiệt trùng đúng cách.
Lây truyền HIV qua đường tình dục
Sự lây truyền HIV qua đường tình dục xảy ra khi các dịch thể (máu, dịch tiết sinh dục) nhiễm HIV xâm nhập vào cơ thể người không nhiễm HIV. Tất cả các hình thức quan hệ tình dục (dương vật - hậu môn; dương vật - âm đạo; dương vật - miệng) với một người nhiễm HIV đều có nguy cơ lây nhiễm HIV. Tuy nhiên, mức độ nguy cơ là khác nhau, nguy cơ cao nhất là qua đường hậu môn, tiếp đến là qua đường âm đạo và cuối cùng là qua đường miệng. Người nhận tinh dịch có nguy cơ lây nhiễm HIV cao hơn.
Lây truyền HIV từ mẹ sang con
Khi mang thai:HIV từ máu của mẹ nhiễm HIV qua rau thai để vào cơ thể của thai nhi.
Khi sinh:HIV từ nước ối, dịch tử cung, dịch âm đạo của mẹ xâm nhập vào trẻ khi sinh (qua niêm mạc mắt, mũi, hậu môn hoặc da xây xát của trẻ trong quá trình sinh). Khi sinh HIV cũng có thể từ trong máu mẹ thông qua các vết loét ở cơ quan sinh dục mẹ mà dính vào cơ thể (niêm mạc) của trẻ sơ sinh.
Khi cho con bú: HIV có thể lây qua sữa hoặc qua các vết nứt ở núm vú người mẹ, nhất là khi trẻ đang có tổn thương ở niêm mạc miệng.
Cách phòng, tránh lây nhiễm HIV
Sống lành mạnh, trung thành với một vợ, một chồng, sử dụng bảo vệ khi quan hệ tình dục. Chỉ truyền máu khi thực sự cần thiết và chỉ sử dụng máu đảm bảo an toàn. Không dùng chung bơm kim tiêm hoặc các dụng cụ không được tiệt trùng. Phụ nữ nhiễm HIV nên tránh có thai hoặc sinh con nếu không cần thiết, và nếu muốn sinh con nên tìm tư vấn y tế. Không dùng chung đồ dùng cá nhân như bàn chải đánh răng, dao cạo râu với người bệnh…
Thành An